„Chemiczna zmiana nastroju kontra pozytywne emocje bez dopalaczy”
Uczniowie klas V-VIII dnia 23 lutego 2024 obejrzeli spektakl teatralno- muzyczny pt.: ”Chemiczna zmiana nastroju kontra pozytywne emocje bez dopalaczy” przygotowany przez aktorów Impresariat Teatr Madame.
Zaprezentowany spektakl łączył sztukę, kulturę i edukację. Ukazano mroczną stronę uzależnienia. Historia nauczyła jak działają destruktywne mechanizmy i jak się przed nimi bronić. Fabuła spektaklu pobudzała widza do podążania w kierunku samorealizacji. Stawiała młodego widza przed pytaniem: Jakie są ich marzenia? Co jest dla nich w życiu najważniejsze?
Aktorzy nawiązywali kontakt z młodzieżą, która momentami brała czynny udział w przedstawieniu. Spektakl zachęcał do znalezienia swojej indywidualności, realizacji pasji i marzeń.
Znalezienie innego niż odurzanie się sposobu na zmianę własnego nastroju zapobiega sięganiu po środki odurzające, wspiera proces zdrowienia osób uzależnionych i ich rodzin, przeciwdziała zniechęceniu i depresji, rozwija umiejętności i kompetencje.
Po spektaklu uczniowie wysłuchali informacji przekazanej przez funkcjonariusza Policji Komendy Powiatowej Policji w Hajnówce Pana R.Podgórskiego na temat konsekwencji oraz karalności za posiadanie i konsumpcję substancji odurzających typu alkohol, narkotyki, dopalacze. Młodzież mogła zadawać nurtujące ich pytania.
Ogłoszono konkurs literacko – plastyczny pod tytułem: „ Biorąc odbierasz sobie życie”. Celem konkursu jest zainspirowanie młodzieży do refleksji i wyrażania własnych przemyśleń oraz spostrzeżeń na temat uzależnień i ich zagrożeń.
Pedagog szkolny
Bezpieczne ferie zimowe
Dnia 16.01.2024r odbyła się prelekcja prowadzona przez pracowników Komendy Powiatowej Policji w Hajnówce (Panią Dominikę Dawidziuk oraz Pana Andrzeja Grygoruka) na temat: „ Bezpieczne ferie” dla dzieci z przedszkola, grup 3,5,6 latki oraz uczniów z klas I-III.
W bardzo ciekawy sposób przedstawiono ważne kwestie dotyczące bezpieczeństwa nie tylko zachowania się na podwórku, ale również w domu. Przypomniano zasady bezpiecznego poruszania się po drodze. Dokładnie omówiono znaczenie właściwego zachowania podczas zimowych zabaw np. śnieżkami (jak można wykorzystać inaczej kulki śniegowe), na śniegu, jazda na łyżwach, na sankach i na nartach. Poruszono także kwestie zagrożeń w warunkach zimowych i uwrażliwiono na niebezpieczeństwa pogodowe. Uczniowie pozostający w domu podczas ferii zostali poinformowani o zasadach bezpieczeństwa w Internecie jak również właściwego korzystania z telefonów komórkowych.
Pedagog szkolny
GODZINY PRACY PEDAGOGA SZKOLNEGO W ROKU SZKOLNYM 2022/2023
Poniedziałek: 10.30- 13.30
Wtorek: 8.00- 12.30
13.00- 14.30
Środa: 9.00- 14.30
Czwartek: 09.00- 11.30
12.30- 14.30
Piątek: 9.00- 12.30
Drodzy Rodzice!
Na platformie Edumaster.pl utworzono portal wsparcierodzica.pl. Służy on wsparciu rodziców w wychowawczych trudach, daje przestrzeń do rozmów z innymi opiekunami, wymiany doświadczeń a przede wszystkim dostarcza pewnej wiedzy od ekspertów.
Zachęcam do skorzystania z darmowych webinarów, omówionych tematów w formie opracowań z różnych obszarów tematycznych jak zaburzenia neurorozwojowe, trudności komunikacyjne, wychowawcze, rozwijanie mocnych stron dziecka, wsparcie emocjonalne itp.
Pedagog szkolny
Informacja dla rodziców!
Szkoła współpracuje z Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną w Hajnówce przy realizacji różnych zadań z zakresu wychowania, profilaktyki oraz dydaktyki.
Specjaliści w Poradni udzielają dzieciom i młodzieży pomocy psychologiczno- pedagogicznej, logopedycznej oraz w wyborze kierunku kształcenia i zawodu, a także wspierają rodziców i nauczycieli w realizacji zadań związanych z wychowywaniem i kształceniem.
Poradnia oferuje na rok szkolny 2022/2023 tematykę działań skierowaną do uczniów, rodziców i nauczycieli.
Główne zadania Poradni:
- Diagnozowanie.
- Działalność terapeutyczna.
- Opiniowanie i orzekanie.
- Prowadzenie grup wsparcia.
- Terapia rodzin.
- Prowadzenie mediacji.
- Interwencja kryzysowa.
- Działalność profilaktyczna.
- Poradnictwo, w tym zawodowe.
- Konsultacje.
- Działalność informacyjno- szkoleniowa.
- Przesiewowe badanie wzroku, słuchu i mowy.
- Kompleksowe wspieranie szkół i przedszkoli.
Zasady korzystania z usług Poradni:
- Termin wizyty należy uzgodnić telefonicznie bądź osobiście w sekretariacie Poradni.
- Diagnoza lub terapia odbywa się na pisemny wniosek rodziców/ prawnych opiekunów (druki w sekretariacie Poradni).
- Udział w warsztatach/ treningach dla rodziców możliwy jest po indywidualnym zgłoszeniu się ( telefonicznie lub osobiście).
- Druki zgłoszeń (na badania i terapie), wniosków (o wydanie opinii, orzeczenia) oraz zaświadczeń lekarskich (będących załącznikami do wniosków o wydanie orzeczeń do kształcenia specjalnego lub nauczania indywidualnego) dostępne są w sekretariacie Poradni oraz na stronie: poradniahajnowka.hekko.pl.
- Opinie wydawane są na pisemny wniosek rodziców/ opiekunów prawnych bądź pełnoletniego ucznia, w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku.
- Wydawanie orzeczeń odbywa się na pisemny wniosek rodziców/ opiekunów prawnych zgodne z odrębnymi przepisami.
Oferta działań wspierających rodziców i uczniów na terenie Poradni w roku szkolnym 2022/2023:
Oferta dla rodziców:
- Warsztaty dla rodziców z dysleksją- 5 spotkań.
- Warsztaty dla Dobrych Rodziców- 14 spotkań.
- Warsztaty logopedyczne dla rodziców „Zabawa a mowa- jak rozwijać mowę własnego dziecka”- 1 spotkanie 90 min.
- Co powinno niepokoić w rozwoju mowy dziecka 3-6 letniego? 1 spotkanie 45 minut
- Warsztaty logopedyczne dla rodziców dzieci z niepłynnością mowy.
Oferta dla uczniów:
- Terapia ręki.
- Zabawy i eksperymenty plastyczne- zajęcia dla dzieci z kl. I-III w trakcie ferii
- „Ferie z wyobraźnią”- warsztaty dla uczniów klasy III-V
- Zajęcia korekcyjno- kompensacyjne/ dla sześciolatków, uczniów klas I-III szkoły podstawowej, uczniów z dysleksją z klas IV-VII.
- Trening Umiejętności Społecznych- dla uczniów klas I-IV oraz V-VIII.
- „Akademia Małego Matematyka”- zajęcia grupowe dla dzieci 5-6 letnich rozwijające kompetencje matematyczne.
- „Terapia ręki z elementami integracji sensorycznej”- zajęcia grupowe dla dzieci 5-6 letnich.
- Program „Przyjaciele Zippiego”- zajęcia grupowe dla dzieci 5-6 letnich.
- Trening Zastępowania Agresji.
Terapia indywidualna dla dzieci i młodzieży:
- Terapia logopedyczna dzieci i młodzieży z zaburzeniami mowy i wymowy.
- Terapia pedagogiczna uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (dysleksja, dysgrafia, dysortografia).
- Wspierająca terapia pedagogiczna.
- Wspierająca terapia psychologiczna dzieci i młodzieży z :
– problemami wychowawczymi,
– zaburzeniami emocjonalnymi,
– zaburzeniami zachowania,
– trudnościami w funkcjonowaniu społeczno- emocjonalnym,
– nadpobudliwością psychoruchową.
- Terapia dzieci z opóźnieniami rozwojowymi.
- Terapia EEG-Biofeedback.
- Terapia rodzin (które są w kryzysie- spotkały je nagłe zdarzenia losowe; przeżywają stratę związaną z odejściem członka rodziny; doświadczają problemów w związku z niepełnosprawnością dziecka bądź innymi okolicznościami życiowymi.
Materiał przygotowała Marlena Rusiłowicz w oparciu o informator Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Hajnówce. Zachęcam do korzystania z proponowanych ofert przez Poradnię.
Drodzy Rodzice!
Zachęcam rodziców dzieci młodszych i starszych do lektury poradników dotyczących kwestii dzieci w wirtualnej przestrzeni. Na stronie internetowej: www.edukacja-zdrowotna.pl można zauważyć dwa informatory. Jeden dotyczy: „Dzieci w wirtualnej sieci” , natomiast drugi: „Nastolatki w wirtualnym tunelu”. Wydawcą poradników jest Fundacja Edukacji Zdrowotnej i Psychoterapii.
Pierwszy dotyczy młodszych dzieci i zawarte są w nim następujące kwestie: Co robią dzieci w sieci?, Uzależnienia, Jak uchronić dziecko przed sidłami smartfona?, Cyfrowa równowaga, Niebezpieczeństwa cyberświata, co może zranić moje dziecko w sieci? Niebezpieczny świat gier itp.
Drugi omawia zagadnienia dotyczące dzieci starszych, nastolatków: Co nastolatki robią w sieci?, Główne zagrożenia cyfrowego świata dla nastolatków: uzależnienie, Szkodliwe mechanizmy nowych technologii, Rozregulowanie zegara biologicznego, Cyfrowe media w nauce: pomoc czy przeszkoda? Jak funkcjonuje nastolatek? itp.
Można również skorzystać z pomocy specjalistów dzwoniąc pod numery telefonu zaufania podanych w poradniku.
„ Rodzice! To od Was zależy, czy Wasz nastolatek nie wpadnie w sidła cyberświata!”- cytat z jednego z poradników.
Marlena Rusiłowicz
Depresja u nastolatka?
Nawet co trzeci nastolatek miewa zaburzenia depresyjne. U większości mają one charakter przejściowy. Przedłużający się smutek, agresja, pogorszenie wyników w nauce i niechęć do wszystkiego wokół mogą jednak być objawami choroby, których nie wolno bagatelizować.
Jakie objawy mogą świadczyć o depresji?
– izolowanie się, unikanie rówieśników,
– utrata zainteresowań, nieodczuwanie przyjemności,
– negatywne postrzeganie siebie, niska samoocena,
– uczucie zmęczenia, rozdrażnienia, braku sensu,
– zaburzenia koncentracji, problemy w nauce,
– problemy ze snem, lepsze funkcjonowanie wieczorem.
W przypadku młodych ludzi terapię indywidualną łączy się zazwyczaj z terapią rodzinną oraz współpracą ze szkołą.
Terapia to żaden wstyd! Z takiej formy pomocy korzystają również osoby bez zdiagnozowanej depresji- terapia pozwala lepiej radzić sobie z problemami i współpracować z innymi, a także dostrzec swój potencjał.
Gdzie szukać pomocy?
Na stronie NFZ: (https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/) można znaleźć wyszukiwarkę przychodni w swoim województwie.
Materiał wykorzystano z ulotek edukacyjno- informacyjnych dotyczących kampanii „O depresji w pandemii”
Pedagog szkolny
Oferta Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Hajnówce na rok szkolny 2021/2022
Działania realizowane na terenie Poradni:
Zajęcia grupowe:
Dla rodziców:
- Warsztaty dla rodziców z dysleksją.
- Warsztaty dla Dobrych Rodziców.
- Warsztaty logopedyczne: „Zabawa a mowa- jak rozwijać mowę własnego dziecka?”
- Co powinno niepokoić w rozwoju mowy dziecka 3-6 letniego?
- Warsztaty logopedyczne dla rodziców z niepłynnością mowy.
Dla uczniów:
- Zajęcia korekcyjno- kompensacyjne/ dla sześciolatków. Uczniów klas I-III szkoły podstawowej, uczniów z dysleksją z klas IV-VII
- „Ferie z wyobraźnią”- warsztaty dla uczniów kl. III-V
- Zabawy i eksperymenty plastyczne- zajęcia dla dzieci z kl. I-III w trakcie ferii
- Trening ortograficzny- zajęcia dla uczniów kl. IV-VI
- Terapia ręki
- Trening Umiejętności Społecznych dla uczniów kl. I-IV
- Trening Umiejętności Społecznych dla uczniów kl. V-VIII
- Eko- spotkania- cykliczne zajęcia wytwórcze dla uczniów kl. VI-VIII
- „Paluszkowy Świat Przedszkolaka”- zajęcia dla dzieci w wieku 4-5 lat
- „Bajki – pomagajki”. Zrozumieć siebie i innych- zajęcia dla dzieci w wieku 5-6 lat
Terapia indywidualna dzieci i młodzieży:
- Terapia logopedyczna dzieci i młodzieży z zaburzeniami mowy i wymowy.
- Terapia pedagogiczna uczniów ze specjalnymi trudnościami w uczeniu się (dysleksja, dysgrafia, dysortografia)
- Wspierająca terapia pedagogiczna
- Wspierająca terapia psychologiczna dzieci i młodzieży z:
– problemami wychowawczymi,
– zaburzeniami emocjonalnymi,
– zaburzeniami zachowania,
– trudnościami w funkcjonowaniu społeczno- emocjonalnym,
– nadpobudliwością psychoruchową.
- Terapia dzieci z opóźnieniami rozwojowymi
- Terapia EEG- Biofeedback
Terapia rodzin:
Poradnia zaprasza rodziny, które są w kryzysie: spotkały je nagłe zdarzenia losowe, przeżywają stratę związaną z odejściem członka rodziny, doświadczają problemów w związku z niepełnosprawnością dziecka bądź innymi okolicznościami życiowymi.
Dane Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Hajnówce do kontaktu:
- Marszałka Józefa Piłsudskiego 10A
tel. 85 682 23 05
Dokładniejsze informacje można uzyskać na stronie internetowej poradni www.poradniahajnowka.hekko.pl
Pedagog szkolny
Marlena Rusiłowicz
Ważne!
Poproś o wsparcie!
„Powiedz co czujesz. Zdemaskuj emocje” to kampania społeczna Ministerstwa Zdrowia, której celem jest zwrócenie uwagi na problemy psychiczne dzieci i młodzieży.
Kampania proponuje specjalną infolinię 800 12 12 12 oferującą doraźne wsparcie psychologiczne dzieciom i młodzieży, a także ich rodzicom i opiekunom. Numer działa przez całą dobę, a połączenie z nim jest bezpłatne.
Dokładniejsze informacje zawarte są na stronie: https://www.gov.pl/web/zdrowie/opieka-psychologiczna
Można również pobrać magazyn nt.: „ Ze zdrowiem” poświęcony zdrowiu psychicznemu dzieci i młodzieży. Dotyczy on następujących kwestii: na jaką pomoc można liczyć w systemie opieki zdrowotnej oraz jak wspierać dziecko od pierwszych chwil.
Informacje pochodzą ze strony gov.pl.
Pedagog szkolny
Drodzy Rodzice!
Zachęcam do obejrzenia webinarium przygotowanego w ramach projektu społecznego WspieraMY relacje. Celem projektu jest udzielenie wartościowej pomocy poprzez organizację merytorycznych szkoleń, a także stworzenia praktycznych materiałów do pobrania. Tematyka dotyczy bardzo istotnych w obecnym czasie kwestii dotyczących stanu psychicznego dzieci po zdalnym nauczaniu.
Dla rodziców przygotowane są trzy 60 minutowe szkolenia w formie nagrań wideo.
- „Dom jak bezpieczna przystań wspierająca rozwój dziecka”. Analizuje następujące zagadnienia:
– Trzy role rodzicielskie- nadzorca, towarzysz, helikopter. Jakim rodzicem jestem, a jakim chcę być? Co służy budowaniu wspomagających relacji?
– Rodzice jako bezpieczna bezwarunkowa miłość i akceptacja dziecka jako profilaktyka odporności psychicznej.
– Strefy regulacji- jak zadbać o siebie i dziecko i dlaczego to takie ważne nie tylko po powrocie do szkoły po edukacji zdalnej?
https://www.youtube.com/watch?v=84PPeJmHo34
- „O lęku i strachu nie tylko u dzieci. Jak opiekować się tymi emocjami i być wsparciem dla dziecka?” Temat dotyczy:
– Jak opiekować się dzieckiem, które przeżywa lęk, strach czy niepokój. Metody, sposoby do zastosowania.
– Czynniki wpływające na to, że dziecko się boi.
– O jakich lękach rozwojowych warto pamiętać.
https://www.youtube.com/watch?v=PaAeiMeyQ9g
- „Odporność psychiczna dziecka i rodzica”:
– Odporność psychiczna – co to takiego i jaka jest rola rodzica.
– Depresja i obniżony nastrój- zadania dla rodzica wspierające dziecko.
– Wypalenie emocjonalne, syndrom istoty dającej – dlaczego najpierw trzeba wzmacniać siebie?
– Stres i stresory – co oznacza przejście cyklu do końca i dlaczego to jest ważne przy wspieraniu trudności emocjonalnych dzieci.
https://www.youtube.com/watch?v=c7UJerN7o0U
Informacje opisujące dane szkolenie pochodzi ze strony:
Pedagog szkolny
Wpływ pandemii na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży
Jak pandemia koronawirusa wpływa na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży? Czy przedłużające się odczuwanie zagrożenia, ekspozycja na stres, poczucie braku stabilizacji życia wpłynie na rozwój całego pokolenia młodych ludzi? Jakie długofalowe skutki dla dzieci i młodzieży ma wielomiesięczna izolacja? Na te pytania i wiele innych pytań, które często nasuwają się nam rodzicom dotyczące funkcjonowania naszych dzieci odpowiedź można uzyskać na wartym obejrzenia webinarium.
Zachęcam do analizy treści, uzyskania cennych informacji podczas oglądanego spotkania, którego zakres tematyczny dotyczy sfery emocjonalnej, psychicznej dzieci i młodzieży. Webinarium prowadzą Artur Gębka psycholog, psychoterapeuta związany z Kliniką Terapii Poznawczo- Behawioralnej Uniwersytetu SWPS oraz psycholożka i psychoterapeutka poznawczo- behawioralna Joanna Gutral.
Proponuję również przeczytanie artykułu : „Zdrowie psychiczne dzieci w czasie pandemii”. Omówione w nim treści dotyczą -najczęściej pojawiające się skutki pandemii oraz dobre praktyki.
https://medpolonia.com.pl/blog/zdrowie-psychiczne-dzieci-w-czasie-pandemi-covid-19
Pedagog szkolny
Drodzy Rodzice!
W ramach pomocy psychologiczno- pedagogicznej nasza szkoła współpracuje z Poradnią Psychologiczno- Pedagogicznej w zakresie poradnictwa, diagnozowania, konsultacji i wsparcia oraz realizacji działań wychowawczo- profilaktycznych.
Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Hajnówce w roku szkolnym 2021/2022 w ramach zajęć grupowych posiada następującą ofertę dla rodziców:
- Warsztaty dla Dobrych Rodziców –14 dwugodzinnych spotkań (A.Kowalska, J. Samojlik)
- Warsztaty logopedyczne „Zabawa a mowa – jak rozwijać mowę własnego dziecka” – 1 spotkanie 90 min (A. Nierodzik)
- Co powinno niepokoić w rozwoju mowy dziecka 3-6 letniego? 1 spotkanie 45 min
(E. Dmitruk, H. Klimiuk)
Oferta dla uczniów:
- Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne /dla sześciolatków, uczniów klas I-III szkoły podstawowej, uczniów z dysleksją z klas IV-VIII (J. Samojlik)
- Zajęcia wspierające rozwój uczniów (H. Wasiluk, A. Panasiuk-Kaczoch)
Zajęcia przeznaczone są dla uczniów słabo radzących sobie z nauką oraz dzieci ze schorzeniami wzroku.
3. „Ferie z wyobraźnią” –warsztaty dla uczniów kl. III-V (H. Klimiuk, J. Samojlik, H. Wasiluk) - 4. Trening ortograficzny –zajęcia dla uczniów kl. IV-VIII (J. Samojlik)
Zajęcia przeznaczone są dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej przejawiających trudności w opanowaniu poprawnej pisowni, u których zdiagnozowano dyslektyczne podłoże tych trudności.
- Terapia ręki (J. Samojlik)
6.Trening Umiejętności Społecznych – dla uczniów klas IV-VI (Ż. Dzierżanowska, A. Panasiuk-Kaczoch)
Poradnia prowadzi również inne formy działalności:
– diagnoza (poziomu rozwoju psychoruchowego, trudności dydaktycznych i wychowawczych, rozwoju mowy; przesiewowe badania wzroku, słuchu i mowy),
– terapia (logopedyczna, pedagogiczna, psychologiczna),
– opiniowanie,
– prowadzenie grup wsparcia,
– terapia rodzin,
– prowadzenie mediacji,
– interwencja kryzysowa,
– działalność profilaktyczna,
– poradnictwo,
– badania zawodowe,
– konsultacje,
– działalność informacyjno-szkoleniowa,
– współpraca ze szkołami przy opracowywaniu i realizowaniu indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych (IPET),
– wspomaganie wychowawczej i edukacyjnej funkcji rodziny, przedszkola, szkoły lub placówki.
Więcej informacji można uzyskać na stronie: www.poradniahajnowka.hekko.pl
Zamieszczając informacje korzystałam ze strony Poradni wyżej wymienionej.
Pedagog szkolny
Drodzy Rodzice!
Otwarte są nowe poradnie psychologiczne w Białymstoku (umowa z NFZ)
- Poradnia psychologiczna EZRA UKSW
Oferta poradni skierowana jest do rodzin, dzieci i młodzieży do 18 roku życia, które mają problemy emocjonalne, psychologiczne oraz zaburzenia i choroby psychiczne, posiadają obniżony nastrój, cierpią na zaburzenia odżywiania, ADHD
- gen.W.Sikorskiego 6a
tel.576 480 777
- Ośrodek Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży- Qmedica (Medicover Białystok)
O pomoc mogą ubiegać się dzieci i młodzież borykająca się z różnymi zaburzeniami zarówno zachowania, jak i trudnościami emocjonalnymi, ale nie wymagają opieki psychiatry dziecięcego.
Medicover
15-305 Białystok
- J.Waszyngtona 30/1U
tel.85 679 50 00
- POMOCNI- Ośrodek psychoterapii
Bezpłatna pomoc dzieciom i młodzieży do 21 roku życia i ich rodzin/ opiekunów prawnych. Placówka specjalizuje się we wsparciu psychologicznym, psychoterapii, psychoedukacji kompetencji rodzicielskich.
- L.Waryńskiego 2/lokal 1U
15- 461 Białystok
Tel. 791 261 171
15 kwietnia Światowy Dzień Trzeźwości
Światowa Organizacja Zdrowia co roku chce zwrócić uwagę na problem alkoholizmu oraz zagrożeń zdrowotnych wynikających z nadużywania alkoholu. Alkoholizm to jedna z najpoważniejszych i najpowszechniejszych chorób jaka nęka wszystkie narody bez względu na stopień rozwoju państw, bogactwa czy ustrój polityczny. Niesie za sobą negatywne skutki zarówno na poziomie indywidualnym, jak i społecznym, przyczyniając się do wzrostu przestępczości oraz rozwoju patologii społecznych.
Alkoholizm krzywdzi jednostkę, osobę spożywającą alkohol jak również jego system rodzinny.
Kilka uwag dotyczących dbania o bezpieczeństwo swoich dzieci przed uzależnieniem:
- Troska o bezpieczeństwo dzieci i ochrona ich przed zagrożeniami to podstawowa, oprócz miłości i zabezpieczenia bytu, treść życia w rodzinie. Gdy dzieci są małe wymaga to nieustannego i bezpośredniego czuwania nad tym co robią i gdzie są. Później ochrona dzieci staje się bardziej skomplikowanym i trudniejszym zadaniem, ponieważ coraz częściej przebywają poza domem rodzinnym i spotykają się z ludźmi, których nie znamy.
- Nie możemy nieustannie kontrolować ich zachowania, kontaktów i decyzji. Nie możemy też usunąć z ich życia wszystkich zagrożeń i ryzykownych sytuacji, które się pojawiają.
- Nie rezygnując z realistycznych i pośrednich prób sprawowania kontroli nad tym co robią, coraz częściej musimy ufać ich rozsądkowi i mieć nadzieję, że same potrafią obronić się przed zagrożeniami. Nie zawsze jednak to się udaje i nasze dzieci doznają szkód, o których czasem niewiele wiemy.
- Możemy jednak pomagać naszym dorastającym dzieciom w prowadzeniu zdrowego i bezpiecznego życia. Wymaga to utrzymania dobrych kontaktów z nimi, opanowania sztuki ich rozumienia, słuchania, wspierania oraz umiejętności wywierania wpływu na ich postępowanie. Ważna jest również znajomość problemu wśród dzieci i młodzieży.
- Nigdy nie jest za wcześnie i nigdy nie jest za późno by dbać o jakość i trwałość kontaktów z własnym dzieckiem oraz rozwijać umiejętności potrzebne do konstruktywnego rodzicielstwa. Jest to jednak szczególnie ważne gdy w życiu dziecka pojawiają się realne zagrożenia.
Jeśli występuje problem w rodzinie można zwrócić się o pomoc do odpowiednich Poradni lub Ośrodków w województwie podlaskim:
- ETAP Ośrodek Profilaktyki i Terapii dla Młodzieży i Dorosłych, ul. Włókiennicza 7, 15-464 Białystok, tel. (85) 744 52 24, (85) 744 50 26
- NZOZ Poradnia Terapii Uzależnień i Współuzależnień, Sukienna 11A, 15-881 Białystok, tel. (85) 740 45 50
- NZOZ „Optima” Ośrodek Leczenia Uzależnień i Współuzależnień, ul. Kujawska 53/1, 15-548 Białystok, tel. (85) 733 35 19
- NZOZ VIRTUS s.c. Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia, Antoniuk Fabryczny 10/1, 15-740 Białystok, tel. 661 53 33, 698 335 897
- Pracowania Psychoterapii Integracyjnej, Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia, Storczykowa 5, 15-614 Białystok, (85) 663 56 76
- SP Psychiatryczny ZOZ Choroszcz Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia, Radzymińska 2, 15-863 Białystok, tel. (85) 743 31 25
- SP ZOZ Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu, ul. Jagiellońska 32, 17-100 Bielsk Podlaski, tel. (85) 833 26 96
- SP ZOZ Poradnia Leczenia Uzależnień, A.Dowgirda 9, 17-200 Hajnówka, tel. (85) 682 90 04
Korzystałam ze strony parpa.pl i innych publikacji internetowych
Pedagog szkolny
Drodzy Rodzice!
W tak trudnym okresie pandemii często dzieci zadają nam rodzicom pytania dotyczące obecnej sytuacji:
– Co to jest koronawirus?
– Skąd się wziął koronawirus?
– Czy koronawirus potrafi latać?
– Jak wygląda koronawirus?
To tylko niektóre pytania z listy pytań dzieci. Często nam jest trudno wytłumaczyć, aby komunikat był jasny i przystępny, do zrozumienia przez nasze dzieci. Aby ułatwić przekaz informacji proponuję Przewodnik Koronawirus (Covid-19) stworzony dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Zawarte są w nim odpowiedzi na trudne pytania dzieci np. Dlaczego ludzie noszą maseczki na dworze? Kiedy skończy się koronawirus? Czy koronawirus jest niebezpieczny dla mamy, taty, dla babci i dziadka?
W poradniku zawarte są również zasady rozmowy z dzieckiem (porady dla rodziców), a na koniec kolorowanki dla miłego spędzenia czasu wolnego przez dziecko.
Pedagog szkolny
Marlena Rusiłowicz
Drodzy Rodzice!
W ramach rodzicielskich działań wychowawczych proponuję obejrzenie cyklu filmów edukacyjnych prowadzonych przez doktor psycholog dziecięcy Aleksandrę Piotrowską. Znana ekspert doradza i udziela pomocy psychologicznej rodzicom w kwestii wychowawczej. Jest pracownikiem naukowym Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego i Wyższej Szkoły Pedagogicznej ZNP w Warszawie. Oprócz pracy naukowej i doradztwa dla rodziców i nauczycieli współpracuje jako społeczny doradca z Rzecznikiem Praw Dziecka i Komitetem Ochrony Praw Dziecka.
Filmy powstały w ramach kampanii: „Trzymaj pion” i poruszają zasadnicze kwestie wychowawcze, które najczęściej nurtują rodziców. Wymienię niektóre z nich:
Trudny nastolatek- co jest normą w jego zachowaniu, a co powinno nas niepokoić?
Kary i nagrody https://www.youtube.com/watch?v=1L1rzc6lHhk
Jak nauczyć dziecko radzenia sobie z presją rówieśników i obrony własnego zdania?
Nie licz na decydującą rozmowę z nastolatkiem.
Czy przyznawać się przed dzieckiem do błędów?
Seria filmów: „Szczęśliwe dziecko” oparte na podstawie książki „Szczęśliwe dziecko- czyli jak uniknąć najczęstszych błędów wychowawczych?” Aleksandry Piotrowskiej i Ireny A.Stanisławskiej:
1. Rodzice się rozstają. Co dalej! https://www.youtube.com/watch?v=Elobabg3VME
2. Szczęśliwe dziecko, czyli jakie? https://www.youtube.com/watch?v=gefFNKL2Ip0
3. Czy dziecko powinno być karane? https://www.youtube.com/watch?v=cnImhy9LUcM
4. Dlaczego popełniamy błędy? https://www.youtube.com/watch?v=OvUbFGHYtgY
5. Czy dziecko zawsze powinno dzielić się z innymi?
Zachęcam do obejrzenia i analizy własnych oddziaływań wychowawczych. Uzyskane wskazówki i rady można zastosować w życiu codziennym podczas trudnej pracy wychowawczej.
Pedagog szkolny
Marlena Rusiłowicz
Ważne dla Rodziców uczniów klas I-III!
Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało praktyczny poradnik dotyczący zdalnej edukacji w klasach I-III szkoły podstawowej. W materiale zebrane są wskazówki dotyczące planowania i organizacji czasu spędzanego z dzieckiem w domu, aby plan dnia uwzględniał edukację, aktywność ruchową, rozrywkę oraz relacje rodzinne, jak w warunkach domowych zorganizować ciekawe eksperymenty, doświadczenia czy rodzinne projekty.
W poradniku podkreślono również, że w edukacji zdalnej ważne jest bezpieczeństwo podczas korzystania z Internetu oraz ustalenie odpowiedniej formy kontaktu z nauczycielem.
Drodzy Rodzice poniżej znajduje się tekst pochodzący z części poradnika MEN dotyczącej wskazówek dla rodziców. Warto je przeanalizować i wdrożyć w codzienny rytm pracy z dzieckiem.
„Dyrektorzy oraz nauczyciele ze szkół, do których uczęszczają Państwa dzieci, dokładają wszelkich starań, aby w różnych formach kontynuować nauczanie na odległość. W obecnej sytuacji Państwa rola rodziców, którzy wspierają swoje dzieci w uczeniu się w domu nabiera nowego znaczenia. Zachęcamy do stałego komunikowania się ze szkołą i współpracy z nauczycielami w zakresie organizacji zdalnego nauczania. Zawieszenie zajęć wychowawczych i dydaktycznych w szkołach nie oznacza, że najmłodsi uczniowie przestają kontynuować proces wychowania i kształcenia. Obecna sytuacja sprawia, że podstawa programowa edukacji wczesnoszkolnej powinna być realizowana przy współpracy nauczyciela i rodziców w domu rodzinnym. W tym czasie, dla wspierania rozwoju dzieci, realizowane są konkretne zadania zapisane w podstawie programowej…”
„Przekazujemy kilka wskazówek, które mogą być pomocne w kształceniu na odległość. Proponowane sposoby działania, narzędzia i aplikacje wykorzystywane do kontynuowania nauki na odległość mogą także wspierać rozwijanie pasji oraz zainteresowań Państwa dzieci i stać się ważnym elementem ich rozwoju, również po powrocie do stacjonarnego trybu uczenia się.
RODZICU!
- W obecnej sytuacji nauka w domu jest koniecznością. Trzeba jednak pamiętać, że ten szczególny czas powinien być przeznaczony nie tylko na zdobywanie wiedzy, ale także na rozwijanie innych form aktywności dziecka, w tym na aktywność fizyczną, odpoczynek i wzmacnianie relacji rodzinnych oraz pobudzanie zainteresowań.
- Zaplanuj czas dziecka i podziel go na np. cztery obszary:
- edukacja – będą to np.: indywidualna praca ucznia z materiałami przekazanymi czy wskazanymi przez nauczyciela i według jego wskazówek, zajęcia prowadzone przez nauczyciela on-line (w czasie rzeczywistym) oraz inne formy nauki ucznia (wykonywanie prac domowych, ćwiczeń, czytanie lektur);
- aktywność ruchowa – w obecnej sytuacji to przede wszystkim wszelkiego rodzaju aktywności fizyczne bezpieczne i możliwe do wykonania w warunkach domowych, w tym np. proste ćwiczenia gimnastyczne, taniec;
- obowiązki domowe, w których wypełnianie dziecko powinno być zaangażowane (sprzątanie, pomoc przy posiłkach); można je wzbogacać np. o aspekty matematyczne (np. ważenie, odmierzanie, odliczanie), dotyczące ochrony środowiska (np. segregacja śmieci i rozmowa na ten temat); nawet obowiązki mogą być atrakcyjne, jeśli jest to czas spędzany z rodzicami, rodzeństwem, kiedy dziecko obdarzane jest uwagą, a jego rola jest ważna;
- rozrywka – to każda forma zabawy i odpoczynku, która minimalizuje poczucie braku kontaktu z rówieśnikami, okazja do podzielenia się z dziećmi swoimi pasjami, wspólne gry planszowe; pomoc w rozpoznawaniu i rozumieniu emocji dziecka (np. w sytuacji doświadczania radości zwycięstwa czy zaakceptowania przegranej).
- Nauka w domu wymaga od dziecka większej samodzielności. Zachęcaj swoje dziecko do samodzielnej pracy, wzmacniaj jego poczucie sprawstwa, doceniaj samodzielnie wykonane zadania. Zachęcaj dziecko do systematycznego uczenia się. Nagradzaj za pilność, systematyczność i samodzielną naukę.
- Pozostań w kontakcie z wychowawcą i nauczycielami. Udostępnij im swój numer telefonu, adres mailowy, korzystaj z dziennika elektronicznego, sprawdzaj stronę internetową szkoły.
- Zgłaszaj szkole na bieżąco swoje spostrzeżenia i wnioski, w szczególności dotyczące przebiegu uczenia na odległość (np. trudności techniczne, posiadane zasoby i możliwości sprzętowe).
- Pomóż dziecku zorganizować warunki do nauki w domu – kącik, pomieszczenie, dostęp do komputera, tablet itd. Zadbaj o ograniczenie czynników, które mogą rozpraszać dziecko w czasie nauki.
- Wspólnie z dzieckiem ustalcie godziny nauki, przeplatane odpoczynkiem (zabawa, sport, rozrywka) lub innymi aktywnościami, np. prace w domu na rzecz rodziny.
- Pomóż dziecku w pobieraniu materiałów, zrozumieniu poleceń. Doradź, w jaki sposób ma przechowywać pobrane materiały, pomóż w przekazywaniu rezultatów wykonanych prac.
- Zwróć dziecku szczególną uwagę na bezpieczne korzystanie z Internetu. Nadzoruj działania dziecka w sieci i rozmawiaj z nim o podejmowanych aktywnościach. Przydatne informacje dotyczące zasad bezpieczeństwa w sieci znajdziesz na stronach: https://it-szkola.edu.pl/; https://www.gov.pl/web/niezagubdzieckawsieci.
- Sprawdzaj aktualności i komunikaty publikowane na stronach Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, które dotyczą edukacji zdalnej.
Szanowni Rodzice, w tej nietypowej sytuacji nauczyciele wciąż wypełniają swoje zadania, chociaż w zmienionej formie. Pozostają otwarci na współpracę z Wami i cały czas za pośrednictwem przekazywanych zadań, inspiracji, uwag mają wpływ na proces rozwoju Państwa dzieci.”
Zachęcam do korzystania ze strony MEN i monitorowania bieżących informacji.
Drodzy Rodzice!
Pomoc psychologiczno- pedagogiczna w naszej szkole jest udzielana w trakcie bieżącej pracy w uczniem oraz przez zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów, a także w formie zajęć rozwijających uzdolnienia, zajęć dydaktyczno- wyrównawczych, zajęć specjalistycznych jak: zajęć korekcyjno- kompensacyjnych, logopedycznych, rozwijających kompetencje społeczno- emocjonalne, rewalidacyjnych, zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu, porad i konsultacji oraz warsztatów.
Większość rodziców aktywnie uczestniczy w rozwoju swojego dziecka utrzymując systematyczną współpracę ze szkołą w ramach pomocy psychologiczno- pedagogicznej.
Niekiedy zdarzają się pytania rodziców dotyczące specyfiki poszczególnych zajęć prowadzonych w ramach pomocy psychologiczno- pedagogicznej.
Mając na uwadze dobro dziecka, oraz jak ważną rolę odgrywa sukces w życiu każdego dziecka zadbaliśmy, zatroszczyliśmy się o wyrównanie opóźnień i braków rozwojowych, stworzyliśmy uczniom możliwość opanowania określonego zasobu wiedzy, umiejętności i sprawności, kształtowaniem pozytywnej motywacji do nauki, profilaktyką czyli zapobieganiem trudnościom wychowawczym oraz reakcjom nerwicowym, jak również diagnozą służącą wykryciu luk dotyczących elementarnych zasobów i umiejętności uczniów.
Zajęcia korekcyjno- kompensacyjne porównywane są często przez rodziców do zajęć dydaktyczno- wyrównawczych. Natomiast specyfika zajęć różni się znacząco. Rozróżnienie tych dwóch rodzajów zajęć jest kluczowa, ponieważ od rodzaju otrzymanej pomocy przez dziecko zależy, czy odpowiada ona jego potrzebom.
Zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze są właściwe i odpowiednie wtedy, gdy dziecko ma zaległości w nauce, wiadomościach z konkretnego przedmiotu. Powodem mogą być słabsze możliwości przyswajania wiedzy z danej dziedziny lub dłuższa nieobecność w szkole.
Natomiast, gdy dziecko posiada problem z prawidłowym uczeniem się, wtedy właściwe zastosowanie mają zajęcia korekcyjno- kompensacyjne.
Celem zajęć korekcyjno- kompensacyjnych jest szczególnie pomoc uczniowi w przezwyciężaniu jego trudności w opanowaniu określonych umiejętności i w przyswojeniu danej wiedzy. Zajęcia te mają również na celu stworzenie uczniowi możliwości rozwoju umysłowego, społecznego oraz emocjonalnego. Oczekiwanym efektem jest zbudowanie u dziecka odpowiedniej samooceny i poczucia własnej wartości.
Proces terapeutyczny zajęć dotyczy:
- Usprawniania zaburzonych procesów psychomotorycznych ważnych w opanowaniu umiejętności czytania i pisania.
- Usprawniania zaburzonych funkcji analizatora wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno- ruchowego.
- Ćwiczenie sprawności czytania i pisania.
- Usprawnianie trudności w czytaniu i pisaniu uczniów z ryzyka dysleksji.
- Ćwiczenia usprawniające analizę i syntezę słuchową, wzrokową, a także sprawność ruchową oraz koordynację wzrokowo- ruchową.
- Rozbudzanie motywacji do pracy nad wyrównywaniem braków.
Specyfiką zajęć rozwijających kompetencje społeczno- emocjonalne jest pomoc uczniom w przezwyciężaniu trudności w nawiązywaniu satysfakcjonujących relacji w grupie rówieśniczej i prawidłowej komunikacji z rówieśnikami, nauczycielami, osobami dorosłymi, prezentujących zachowania utrudniające realizację zadań rozwojowych w odpowiednich dla danego etapu rozwoju dziecka.
Program zajęć obejmuje następujące treści:
- Rozwijanie osobowości uczniów.
- Budowanie wiary we własne siły, poczucia własnej wartości.
- Umiejętność radzenia ze stresem.
- Ujawnianie uczuć, emocji jakie towarzyszą określonym sytuacjom.
- Usprawnianie komunikacji interpersonalnej, dobrej komunikacji oraz poznanie barier komunikacyjnych.
- Umiejętność uważnego słuchania.
- Umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach, rozwiązywanie sytuacji konfliktowych.
- Postawa asertywna, tolerancyjna.
- Stymulowanie twórczego myślenia, kreatywność.
- Kształtowanie umiejętności postrzegania sukcesu.
- Gospodarowanie własnym czasem.
W ramach pomocy psychologiczno- pedagogicznej prowadzone są zajęcia logopedyczne podczas których kształtuje się właściwą mowę w okresie jej rozwoju i jej doskonaleniu w późniejszym okresie, a także usuwa różnego rodzaju wady i zaburzenia mowy. Przedmiotem zainteresowań zajęć logopedycznych jest komunikacja językowa, mowa w szerokim znaczeniu oraz wynik tego procesu- porozumienie.
Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz z planowaniem kształcenia i kariery zawodowej organizuje się w celu wspomagania odpowiednio uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy.
Pedagog szkolny
W ramach pomocy psychologiczno – pedagogicznej szkoła systematycznie współpracuje z Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną w Hajnówce w zakresie diagnozowania, poradnictwa, konsultacji i wsparcia.
Poradnia udziela pomocy dzieciom, młodzieży oraz rodzicom. Oferuje w roku szkolnym 2020/2021 w ramach zajęć grupowych następujące działania (oferta dla rodziców):
- Warsztaty dla rodziców dzieci z dysleksją – 5 spotkań.
- Warsztaty dla Dobrych Rodziców – 14 dwugodz. spotkań.
- Warsztaty logopedyczne dla rodziców „Zabawa a mowa- jak rozwijać mowę własnego dziecka”- 1 spotkanie 90 min.
- Warsztaty logopedyczne dla rodziców dzieci z niepłynnością mowy.
Oferta dla uczniów:
- Zajęcia korekcyjno- kompensacyjne- 6 latki, kl.I-III, uczniów z dysleksją kl. IV-VII.
- „Ferie z wyobraźnią”- warsztaty dla uczniów kl. III-V.
- „Kreatywne maluchy”- zajęcia grupowe z elementami sensoplastyki dla dzieci w wieku przedszkolnym.
- Zabawy i eksperymenty plastyczne- zajęcia dla dzieci z kl. I-III w trakcie ferii.
- Trening ortograficzny- zajęcia dla uczniów kl. IV-VI.
- Terapia ręki.
- Zajęcia grupowe usprawniające sferę emocjonalno- społeczną. Trening Umiejętności Społecznych dla uczniów kl. I-III i IV-VIII.
Terapia indywidualna dla dzieci i młodzieży:
- Terapia logopedyczna dzieci i młodzieży z zaburzeniami mowy i wymowy.
- Terapia pedagogiczna uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (dysleksja, dysgrafia, dysortografia).
- Wspierająca terapia pedagogiczna.
- Wspierająca terapia psychologiczna dzieci i młodzieży z: problemami wychowawczymi, zaburzeniami emocjonalnymi, zaburzeniami zachowania, trudnościami w funkcjonowaniu społeczno- emocjonalnym, nadpobudliwością psychoruchową.
- Terapia dzieci z opóźnieniami rozwojowymi.
- Terapia EEG- Biofeedback.
Terapia rodzin będących w kryzysie: nagłe zdarzenia losowe, przeżywają stratę związaną z odejściem członka rodziny, doświadczają problemów w związku z niepełnosprawnością dziecka, bądź innymi okolicznościami życiowymi.
Doświadczają trudności związanych z wychowywaniem dzieci: z zachowaniami agresywnymi w domu i w szkole, z zachowaniami lękowymi bądź innymi trudnościami emocjonalnymi, z zaburzeniami odżywiania (anoreksja i bulimia), z zaburzeniami depresyjnymi i ryzykiem próby samobójczej, chciałyby lepiej się rozumieć i poprawić wzajemną komunikację.
Więcej informacji można uzyskać na stronie: www.poradniahajnowka.hekko.pl
Alfabet dobrego rodzica
Oto kilka wskazówek wychowawczych, które sprawiają że dzieci czują się szczęśliwsze:
- Akceptuj dziecko, takim jakim jest.
- Bądź sprawiedliwy i konsekwentny.
- Chwal dziecko tak często, kiedy tylko na to zasługuje.
- Dziecko lubi jak jego doceniasz.
- Entuzjazm i zapał niech Ci przyświeca, w tym co robisz.
- Fajnie gdy się często uśmiechasz.
- Godzinami rozmawiaj z dzieckiem, poruszaj różne tematy.
- Hamuj swoją złość.
- Integruj się z dzieckiem.
- Jesteś super w swoich działaniach wychowawczych.
- Kochaj, a jednocześnie wymagaj.
- Lekcja kultury zachowania oraz patriotyzmu- tego oczekuje dziecko.
Ł– Ładnie się uśmiechaj.
- Miej dla dziecka czas.
- Nie denerwuj się.
- Otwieraj swoje serce na potrzeby dziecka.
- Pomagaj w trudnych sytuacjach.
R-Razem z dzieckiem ciesz się sukcesami.
S– Spokojem i cierpliwością dużo zdziałasz.
T– Traktuj dziecko poważnie.
U– Ucz dziecko cierpliwości.
W– Wymagaj od dziecka i stawiaj granice.
Z– Zdobądź zaufanie dziecka.
Ż– Życzliwość wobec innych- tego naucz dziecko.
Poradnik dla rodzica
Drodzy Rodzice chciałabym przybliżyć kilka pojęć, które zawarte są w opiniach wydawanych przez Poradnie Psychologiczno- Pedagogiczne. Znajdujące się w diagnozie terminy są niekiedy dla Was niezrozumiałe, zbyt naukowe, dlatego pomyślałam aby treści zawarte w opinii były bardziej dostępne i zrozumiałe przybliżę tą terminologię. Posłuży to po to, aby lepiej wykorzystać zawarte tam informacje, ponieważ taka wiedza pozwoli podjąć bardziej efektywne działania skierowane w pomocy dzieciom borykającym się z różnymi trudnościami. Dzięki tej wiedzy możliwa jest aktywniejsza współpraca między nauczycielami i specjalistami, a rodzicami. Zwiększona świadomość umożliwi Wam Rodzice efektywniejszą pomoc dzieciom w domu. Całość ukierunkowanych właściwie działań pedagogicznych daje ogromne szanse dzieciom na zmniejszenie trudności w czytaniu i pisaniu.
Oto niektóre, najczęściej pojawiające się terminy:
- ANALIZA I SYNTEZA – ogół czynności dokonywania rozkładu całości na poszczególne elementy składowe oraz scalania tych elementów w całość. Czynności te dotyczą procesów poznawczych, analizy i syntezy doznań zmysłowych: wzrokowych, słuchowych, czucia dotyku i ruchu (kinestezji). Informacje o otaczającym świecie są odbierane w formie bodźców wizualnych, dźwiękowych, dotykowych i ruchowych i kierowane do określonych ośrodków w korze mózgowej. Tam, dzięki odbiorowi w tak zwanych polach pierwszorzędowych (pierwotnych) są one uświadamiane przez człowieka, stają się wrażeniami (np. jako pojedyncze dźwięki, barwy, kropki, linie, odczucia dotyku i ruchu). Jednak dopiero po przekazaniu ich do pól drugorzędowych (kojarzeniowych), gdzie zachodzi analiza i synteza odebranych wrażeń, powstają spostrzeżenia (np. obraz pokoju, słyszane słowa, muzyka).
- ANALIZATOR WZROKOWY – proces niezbędny w nauce czytania i pisania. Podczas czytania sprowadza się on do spostrzegania tekstu, wyodrębniania z niego wyrazów, a w nich kolejnych liter, tworzących sekwencje znaków w graficznej strukturze wyrazu, odróżniania podobnych liter, zapamiętywania ich, rozpoznawania. Podczas pisania zachodzi proces przypominania sobie kształtu liter, sposobu łączenia ich w strukturę, jaką jest sylaba, a następnie łączenia sylab w wyrazy, wyrazów w zdania i konstruowanie tekstu rozplanowanego na kartce zeszytu. Nieprawidłowe funkcjonowanie analizatora może objawiać się trudnościami w odróżnianiu podobnych kształtów, na przykład klocków, liter (l-t-ł, m-n itp.), symboli (np. E i 3, nut); w dokonywaniu analizy wzrokowej obrazka, wyróżnianiu z niego szczegółów, wskazaniu brakujących elementów, analizie struktury literowej wyrazu. Problemy z dokonywaniem syntezy wzrokowej utrudniają spostrzeganie i rozpoznawanie wyrazów, tekstów, ale i schematów, obrazów, map. Słabe też jest zapamiętywanie kształtów, pisowni ortograficznej wyrazów, której nie tłumaczą reguły ani wymowa, lecz tylko tradycja.
- ANALIZATOR SŁUCHOWY – analizator ten służy do odbioru bodźców słuchowych, w tym dźwięków mowy, ich spostrzegania, zapamiętywania. Uczestniczy w porozumiewaniu się za pomocą mowy. Wraz z innymi analizatorami stanowi neurofizjologiczną podstawę procesów czytania i pisania. Odgrywa w uczeniu się tych czynności zasadniczą rolę, ze względu na zaangażowanie w nich: 1) słuchu fonemowego, czyli zdolności różnicowania głosek, dzięki dokonywaniu analizy dźwięków mowy i odróżniania ich (np. głosek z-s, które brzmią podobnie, ponieważ różnią się tylko jedną cechą dystynktywną: dźwięcznością, stąd możliwość odróżniania słów takich jak koza-kosa) 2) umiejętności fonologicznych w zakresie operowania cząstkami fonologicznymi, takimi jak głoski, sylaby, logotomy (cząstki słów, niebędące głoskami ani sylabami). Te operacje to: wyodrębnianie zdań z potoku wypowiedzeń, słów ze zdań oraz sylab (analiza sylabowa) i głosek (analiza głoskowa) ze słów. Jest to także proces odwrotny, a mianowicie syntetyzowanie słów z głosek (synteza głoskowa), z sylab (synteza sylabowa). Są nimi również: dodawanie, pomijanie, przestawianie cząstek fonologicznych jak głoski, sylaby, logotomy oraz dostrzeganie wspólnych elementów słów (powtarzających się cząstek, znajdujących się na końcu lub na początku słów), które pozwalają rozpoznawać i tworzyć rymy i aliteracje. Należy podkreślić, że analizator słuchowy tylko w części odpowiada za umiejętności fonologiczne, ponieważ biorą w nich udział także inne procesy poznawcze: uwaga, pamięć, a podczas dokonywania operacji wymagających świadomości fonologicznej również myślenie. Prawidłowe różnicowanie i rozpoznawanie dźwięków mowy (słuch fonemowy) oraz dobrze wykształcone umiejętności fonologiczne (dokonywanie operacji na głoskach, sylabach) są podstawą bezbłędnego zapisywania i czytania nowych wyrazów, a następnie łączenia ich w zdania i tekst.
- DEFICYTY ROZWOJOWE – inaczej dysfunkcje, parcjalne lub fragmentaryczne zaburzenia rozwoju psychomotorycznego – opóźnienie rozwoju psychomotorycznego, wolniejsze tempo rozwoju określonych funkcji. Deficyty mogą mieć różny zakres, dlatego wyróżnia się: parcjalne i fragmentaryczne. Parcjalne zaburzenia rozwoju psychomotorycznego obejmują większy obszar czynności. Przykładem jest opóźnienie rozwoju motoryki (zarówno dużej – motoryki całego ciała -jak i małej – motoryki rąk, czynności manualnych) lub też zaburzenia rozwoju mowy (zarówno czynnej – mówienia -jak i biernej – rozumienia). Fragmentaryczne zaburzenia rozwoju psychomotorycznego obejmują mniejszy obszar czynności. Przykładem jest opóźnienie rozwoju tylko motoryki rąk (motoryka duża rozwija się bez zakłóceń) lub tylko zaburzenia rozwoju mowy czynnej (dziecko rozumie, co się do niego mówi, mowa bierna rozwija się względnie dobrze).
- DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ – zastosowanie takich kryteriów egzekwowania wiedzy i umiejętności, które uwzględniają możliwości i ograniczenia, a więc dysfunkcje oraz mocne strony rozwoju i funkcjonowania dziecka. W praktyce sprowadza się to do obniżenia wymagań w pewnych zakresach, na przykład ortografii (nie obniża się istotnie oceny, jeśli w innych aspektach praca pisemna jest dobrze przygotowana), w innych zaś zakresach wymagania powinny być zwiększone. Dotyczy to na przykład znajomości zasad ortografii, codziennej pracy nad swoim problemem, dokumentowanej w osobnym zeszycie.
- DYSLEKSJA ROZWOJOWA – specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci. Jest to syndrom zaburzeń uczenia się czytania (dysleksja) i opanowania poprawnej pisowni (dysortografia), którym często towarzyszy niski poziom graficzny pisma (dysgrafia). Określenie: rozwojowa oznacza, że trudności te występują w wieku rozwojowym, a więc w dzieciństwie, już od początku nauki czytania i pisania. Dysleksja nie wynika wprost z wad wzroku, słuchu ani z zaniedbania środowiskowego czy dydaktycznego. Rozpoznaje się ją tylko w wypadku normy intelektualnej. W syndromie dysleksji rozwojowej można wyróżnić dwie podstawowe formy: specyficznych trudności w czytaniu (dysleksję) i trudności w opanowaniu poprawnej formy pisowni (dysortografię).
- DYSLEKSJA – specyficzne trudności tylko w czytaniu (wąskie ujęcie). Pod tym pojęciem rozumiemy specyficzne trudności w czytaniu, u których podłoża leżą zaburzenia uwagi, percepcji i pamięci wzrokowej i słuchowej, funkcji językowych oraz ich koordynacji o różnym stopniu i zakresie. Dysleksję rozpoznaje się u dziecka wówczas, gdy rozwój intelektualny jest prawidłowy, a mimo to utrzymują się trudności z opanowaniem umiejętności czytania i rozumienia czytanego tekstu.
- DYSORTOGRAFIA – specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni. Są to trudności w pisaniu przejawiające się popełnianiem różnego typu błędów: typowo ortograficznych, wynikających z nieprzestrzegania znanych uczniowi zasad pisowni, oraz błędów specyficznych, takich jak mylenie liter (zastępowanie), opuszczanie, dodawanie i przestawianie liter i sylab, pisanie liter i cyfr zwierciadlanie. Dysortografię rozpoznajemy u uczniów o prawidłowym rozwoju umysłowym, w przypadkach, gdy trudności występują pomimo znajomości zasad pisowni, braku wad zmysłu i zaniedbania pedagogicznego, a spowodowane są zaburzeniami opisanych procesów poznawczych i ruchowych oraz ich współdziałania.
- DYSGRAFIA – trudności w opanowaniu poprawnej formy graficznej pisma. Dysgrafia zatem wyraża się w formie zniekształceń strony graficznej pisma, takich jak niedokładności w odtwarzaniu liter, złe proporcje liter w wyrazie, brak połączeń liter, brak należytego odstępu między literami i wyrazami, brak równomiernego i jednolitego położenia pisma, niepoprawne zagęszczenie liter.
- FUNKCJE POZNAWCZE – zespół procesów, dzięki którym odbieramy informacje z otoczenia oraz stosunki między nimi (związki, zależności), a więc odzwierciedlamy w naszej psychice to, co nas otacza. W czytaniu i pisaniu biorą udział takie procesy poznawcze jak: uwaga, pamięć, wrażenia i spostrzeżenia (analiza i synteza wrażeń) wzrokowe, słuchowojęzykowe (w odniesieniu do dźwięków mowy), dotykowe, kinestetyczne (odczuwanie ruchu), orientacja w schemacie ciała i kierunkach w przestrzeni. W komunikowaniu się za pomocą pisma oprócz funkcji wzrokowych, wzrokowo-przestrzennych, słuchowo-językowych i dotykowo-kinestetycznych zaangażowane jest też myślenie, dzięki czemu rozumiemy czytany tekst i pisząc, tworzymy nowe teksty.
- INTEGRACJA PERCEPCYJNO-MOTORYCZNA – czynność czytania i pisania realizowana jest dzięki prawidłowemu rozwojowi tych funkcji: wzrokowych, słuchowo-językowych i ruchowych oraz ich prawidłowemu współdziałaniu, które M. Bogdanowicz (1987) nazywa integracją percepcyjno-motoryczna. Jest to możliwe, gdy prawidłowo funkcjonuje każdy z analizatorów zaangażowanych w proces czytania i pisania i gdy dobrze ze sobą współpracują.
- INTEGRACJA SENSORYCZNA – proces, który opisuje zdolność do organizacji informacji zmysłowych przed dalszym ich wykorzystaniem.
- INTEGRACJA WZROKOWO-RUCHOWA – integracja informacji wzrokowo – motorycznych, która umożliwia koordynację oko i ręki, niezbędną do wykonania czynności.
- KOORDYNACJA WZROKOWO-RUCHOWA – współdziałanie, zharmonizowanie funkcji wzrokowych i ruchowych – manipulacyjnych, współpraca „oka i ręki”. Dzięki kojarzeniu informacji wzrokowych, dotykowych i kinestetycznych można wykonywać precyzyjne ruchy rąk pod kontrolą wzroku, między innymi rysować i pisać. U podstaw leży współpraca analizatora wzrokowego i kinestetyczno-ruchowego.
- LATERALIZACJA JEDNORODNA – dominacja czynności ruchowych jednej ze stron ciała (u większości ludzi prawej ręki, oka i nogi lub lewej ręki, oka i nogi). Ten model lateralizacji czynności uznawany jest za prawidłowy i wzorcowy. Za nieprawidłowy model przyjmuje się nieustaloną lateralizację, jeśli występuje ona po 6-7 roku życia.
- LATERALIZACJA LEWOSTRONNA – dominacja lewej strony ciała: lewej ręki, oka i nogi.
- LATERALIZACJA PRAWOSTRONNA – dominacja prawej strony ciała: prawej ręki, oka i nogi.
- LATERALIZACJA NIEUSTALONA – brak dominacji określonej strony ciała, wyraża się jako oburęczność, obuoczność itp. Ta postać jest charakterystyczna dla wczesnego okresu rozwoju ruchowego (wieku niemowlęcego, poniemowlęcego, przedszkolnego). Ustalenie się dominacji ręki i oka powinno nastąpić w siódmym roku życia, gdy dziecko podejmuje naukę pisania.
- LATERALIZACJA SKRZYŻOWANA – ustalona dominacja narządów ruchu i wzroku, jednakże nie po tej samej stronie ciała (np. dominacja prawego oka, lewej ręki i lewej nogi oraz inne warianty), co wskazuje na brak całkowitej dominacji jednej z półkul mózgowych dla czynności ruchowych po przeciwnej stronie osi ciała.
- MOTORYKA DUŻA – sprawność ruchowa całego ciała (w tym np. zdolność utrzymywania równowagi ciała, koordynacja ruchów kończyn podczas chodzenia, biegania, skakania, jeżdżenia na takich pojazdach jak hulajnoga, rower).
- MOTORYKA NARZĄDÓW MOWY – (poprawność artykulacji) – sprawność ruchowa narządów mowy, która decyduje nie tylko o poprawności wymowy. Precyzyjne ruchy narządów mowy uczestniczą mniej lub bardziej świadomie w różnicowaniu głosek i dokonywaniu analizy głoskowej wyrazów (służy temu wypowiadanie po cichu głosek w czasie zapisywania długiego i złożonego słowa lub podczas odczytywania nowego trudnego wyrazu).
- MOTORYKA MAŁA (MOTORYKA RĄK) – sprawność ruchowa rąk w zakresie szybkości ruchów, ich precyzji; czynności manualne niezbędne są podczas samoobsługi, rysowania, pisania.
- NADPOBUDLIWOŚĆ PSYCHORUCHOWA – zaburzenie dynamiki procesów nerwowych, które charakteryzuje znaczna przewaga procesu pobudzania nad procesem hamowania, co znajduje swój wyraz w sferze ruchowej- w postaci wzmożonej ekspansji ruchowej lub niepokoju ruchowego, w sferze poznawczej- w postaci zaburzeń koncentracji uwagi, pochopności i pobieżności myślenia, w sferze emocjonalno- uczuciowej- w postaci nadmiernej wrażliwości emocjonalnej. Cechy te mogą występować również w pewnych układach, obejmujących tylko wybrane sfery funkcjonalne ( np. poznawczą i ruchową)
- OPÓŹNIENIE ROZWOJU – nierównomierność między wiekiem dziecka, a poziomem jego sprawności psychofizycznej, ujawniająca się w reakcjach charakterystycznych dla dzieci z roczników młodszych. Może wystąpić w postaci opóźnienia globalnego, tj. ogólnego opóźnienia tempa rozwoju fizycznego , ruchowego i psychicznego; opóźnienia parcjalnego, tj. opóźnienia w zakresie jednej, ale rozległej sfery rozwoju dziecka ( np. rozwoju mowy); fragmentarycznego deficytu rozwojowego, tj. opóźnienia pojedynczej funkcji o wąskim, ściśle określonym zakresie (np. analizy i syntezy wzrokowej).
- PAMIĘĆ KRÓTKOTRWAŁA – Wszystko, co zachowujemy bezpośrednio w świadomości, zapisuje się w pamięci krótkotrwałej. Tam mieści się centrum przetwarzania danych. Na informacjach zapamiętanych bezpośrednio możemy wykonywać różne operacje myślowe: porównywać, zmieniać, łączyć ze sobą. Pamięć krótkotrwała to taka intelektualna centrala, aktywna pamięć robocza, w której zachodzą procesy spostrzegania, przypominania, powtarzania, myślenia i planowania. Pojemność pamięci bezpośredniej (krótkotrwałej) wynosi ok. 4 – 7 znaków (sylab, słów, cyfr), a pozostają one w niej ok. 20-30 sekund, potem zostają zapomniane. Jednorazowo potrafimy przyswoić ograniczoną porcję danych, która następnie musi być utrwalona w głębszych pokładach pamięci długotrwałej.
- PAMIĘĆ DŁUGOTRWAŁA – Pamięć długotrwała jest rodzajem magazynu, w którym przechowywane są te informacje, które wcześniej wpłynęły do pamięci krótkotrwałej. Aby przypomnieć sobie coś, co jest przechowywane w zasobach pamięci długotrwałej, trzeba to najpierw przenieść do pamięci krótkotrwałej. Konkretne rodzaje pamięci wiążą się z różnymi obszarami mózgu. Zapamiętywanie i przypominanie sobie ogólnych wrażeń i emocji jest związane z układem limbicznym. Pamięć wzrokowa mieści się w płatach potylicznych z tyłu mózgu, a za zapamiętywanie wiedzy o prostych czynnościach są odpowiedzialne płaty ciemieniowe. Aby ślady pamięciowe były wyraźne, aby łatwo można było wydobywać wiadomości z magazynu pamięci długotrwałej, trzeba te ślady utrwalać, wzmacniać, ―przecierać szlaki‖. Można np. zapisać ważne pojęcia na kolorowych kartkach i rozkleić te kartki w pokoju – a kiedy wzrok na nie padnie, intensywnie przez kilka sekund o tym pojęciu pomyśleć.
- PAMIĘĆ SŁUCHOWA BEZPOŚREDNIA (pamięć świeża) – pozwala zapamiętywać i natychmiast odtworzyć usłyszany materiał. Pamięć słuchową bezpośrednią wykorzystujemy, pisząc dyktanda czy powtarzając za kimś numer telefonu. Zdolność pamięci bezpośredniej jest ograniczona do kilkudziesięciu sekund, potem materiał utrwala się w pamięci długoterminowej lub ulega zapomnieniu. Ograniczenia dotyczą też objętości (np. niewiele osób jest w stanie zapamiętać szeregi 7-cy-frowe, a tym bardziej 8-cyfrowe). Utrzymanie w pamięci świeżego śladu słuchowego słowa odgrywa dużą rolę w pisaniu pod dyktando, zaś szeregu liczb w odpowiednim szyku – podczas odpytywania z matematyki. Zaburzenia bezpośredniej pamięci słuchowej powodują, że uczeń ma trudności z zapamiętaniem dwóch poleceń jednocześnie, zapamiętywaniem długich zdań i poprawnym ich zapisywaniem podczas notowania wykładu na lekcji, ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym, liczeniem w pamięci.
- PAMIĘĆ SŁUCHOWA OPERACYJNA – często jest utożsamiana z pamięcią bezpośrednią i rozumiana jako zdolność do przyswajania, utrwalania i przypominania określonych operacji, działań utrzymywanych w pamięci, takich jak powtarzanie szeregu cyfr wspak, podawanie co trzeciej liczby, zaczynając od 100 i cofając się, wykonywanie prostych działań matematycznych bez użycia palców ani kartki papieru.
- PAMIĘĆ SEKWENCYJNA – zdolność do przyswajania, utrwalania i przypominania sekwencji cyfr, nazw (np. nazw pór dnia, roku, posiłków, dni tygodnia, miesięcy).
- PAMIĘĆ WZROKOWA – zdolność do utrwalania i przypominania informacji wizualnej (zapamiętywania spostrzeżeń wzrokowych) i dzięki temu przyswajania wiedzy. Taki sposób nauki nazywamy stylem uczenia się preferującym zaangażowanie głównie funkcji wzrokowych – analizatora wzrokowego.
- PERCEPCJA SŁUCHOWA – jest to zdolność do odbioru dźwięków, ich rozpoznawania i różnicowania, a także interpretowania przez odniesienie do poprzednich doświadczeń. Odbiór słyszanych dźwięków możliwy jest dzięki sprawnie działającemu analizatorowi słuchowemu.
- PERCEPCJA WZROKOWA – percepcja wzrokowa jest zdolnością do rozpoznawania i rozróżniania bodźców wzrokowych a także do ich interpretowania przez odniesienie do poprzednich doświadczeń. Percepcja wzrokowa nie jest wyłącznie zdolnością do dokładnego spostrzegania. Percepcja wzrokowa uczestniczy prawie we wszystkich działaniach człowieka. Odpowiedni poziom rozwoju percepcji wzrokowej umożliwia dziecku naukę czytania, pisania, wykonywanie zadań arytmetycznych oraz rozwinięcie innych umiejętności wymaganych od niego w trakcie nauki szkolnej.
- ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY – całość procesów psychicznych (intelektualnych, orientacyjno-poznawczych oraz motorycznych), rozwijających się harmonijnie. Istnieją metody oceny poziomu rozwoju psychoruchowego, których wynik jest formułowany w postaci ilorazu rozwoju (IR) oraz wieku rozwoju (WR odpowiada określonemu wiekowi życia).
- ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY ZABURZONY – zakłócenia rozwoju ze względu na tempo (rozwój opóźniony, przyspieszony), rytm rozwoju (częściowo opóźniony lub/i przyspieszony, por. zaburzenia parcjalne i fragmentaryczne, czyli rozwój nieharmonijny; wąskozakresowe opóźnienia rozwoju określa się również jako „deficyty rozwojowe”) oraz dynamikę (rozwój nierównomierny w kolejnych okresach życia, o różnym tempie).
- ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY NIEHARMONIJNY (LUB DYSHARMONIJNY) – zakłócenia tempa rozwoju poszczególnych sfer (procesów orientacyjno-poznawczych oraz motorycznych), na przykład niektóre sfery rozwijają się w przeciętnym tempie, podczas gdy inne rozwijają się z opóźnieniem lub przyspieszeniem.
- RYZYKO DYSLEKSJI – obecność symptomów dysharmonijnego rozwoju psychoruchowego dziecka (deficyty rozwoju funkcji uczestniczących w czynności czytania i pisania), które zapowiadają wystąpienie dysleksji rozwojowej. Terminem tym można też określać wywołane przez te dysfunkcje pierwsze niepowodzenia w nauce czytania i pisania.
- SPRAWNOŚĆ MANUALNA OBNIŻONA – to opóźnienie lub nieprawidłowy rozwój motoryki rąk, objawiający się opóźnieniem rozwoju praksji (opanowania ruchów specyficznych dla człowieka), niską sprawnością ruchową w formie małej precyzji drobnych ruchów. W tych przypadkach charakterystyczną cechą jest późne zdobywanie umiejętności samoobsługi (ubieranie się, zapinanie guzików, zawiązywanie sznurowadeł) i codziennych czynności, które wykonywane są wolno i niezręcznie. Dzieci te znane są z nieumyślnego psucia zabawek i przyborów szkolnych oraz przedmiotów codziennego użytku. Cechuje je, także w późniejszym życiu, nieumiejętność posługiwania się narzędziami, nawet takimi jak nożyczki. Niska sprawność manualna powoduje słaby poziom graficznej strony pisma, wolne tempo pisania, niestaranność zapisów w zeszytach, nieprawidłowy uchwyt narzędzi pisania. Zeszyty tych dzieci są nieestetyczne, mają pozaginane rogi, luki w zapisie na lekcjach (ponieważ dziecko nie zdążyło zapisać tekstu), mało czytelne pismo (dysgrafia). Podczas wycinania, rysowania, wyklejania można obserwować złą koordynację ruchów rąk, nadmierne napięcie mięśniowe i w efekcie zbyt silny nacisk narzędzia podczas pisania i rysowania. Powoduje to dziurawienie kartek, łamanie kredek. Pismo jest niejako wyryte w zeszycie, a wyrazy można odczytać na kolejnej kartce. Ruchy ręki są mało płynne i kanciaste, dzieci rysują w charakterystyczny sposób. W rysunkach obserwuje się przewagę linii prostych, małą ilość linii falistych. Natomiast przy zbyt słabym napięciu mięśniowym linie rysunków są nikłe, słabo widoczne. Dlatego też rysunki i pismo dzieci z obniżoną sprawnością manualną cechuje niski poziom graficzny. Dzieci te wolno piszą i szybko się męczą. Dlatego oskarżane są o lenistwo, gdy uda się im ładnie napisać tylko pierwsze pół strony pracy.
- TEMPO UCZENIA SIĘ WZROKOWO-RUCHOWEGO – to szybkość uczenia się pisania symboli graficznych opartego na koordynacji oka i ręki, uzależnionego od prawidłowej sprawności ruchowej rąk i silnej lateralizacji. Jest mierzone przez jeden z podtestów skali WISC-R; osoby z dysleksją osiągają w nim istotnie gorsze wyniki.
- ZABURZENIA ORIENTACJI PRZESTRZENNEJ – przejawiają się brakiem orientacji w lewej i prawej stronie własnego ciała oraz w kierunkach przestrzeni: w lewo, w prawo, wyżej, niżej, w przód, w tył, nad, pod itp. Dziecko nie umie prawidłowo wskazać prawych i lewych części własnego ciała (wymagane w 6-7 roku życia), u osoby znajdującej się naprzeciwko (w wieku 8 lat), nie potrafi określić położenia trzech przedmiotów względem siebie (10 lat) z użyciem nazw: prawo, lewo i w operowaniu pojęciami wyrażającymi różne stosunki przestrzenne. W późniejszym wieku ma trudności w rozumieniu rysunków, schematów, sytuacji przestrzennych, umiejscowieniu elementów na ilustracjach, określaniu wzajemnego ich położenia, orientacji na mapie. U tych dzieci pojawiają się trudności w rysowaniu (niewłaściwe proporcje, rozplanowanie elementów, układu przestrzennego tabel, wykresów), czytaniu (przestawianie liter i całych cząstek wyrazów podczas czytania, przeskakiwanie wersów i czytanych linijek, trudności w dekodowaniu struktur logiczno-gramatycznych, odczytywaniu liczb i cyfr, np. 16 jako 61 itp.) oraz trudności w pisaniu (rozplanowanie liter na określonej przestrzeni kartki, mylenie linijek, mylenie znaków graficznych: liter i cyfr o podobnych kształtach, lecz inaczej położonych w przestrzeni, np. 6 i 9,p i b, mylenie proporcji i kierunku zapisów, np. zapisywanie wyrazów, działań matematycznych od prawej do lewej strony).
- ZABURZENIA PERCEPCJI SŁUCHOWEJ – określenie to oznacza słuchowe zaburzenia odbioru mowy. Nie jest ono uwarunkowane niedosłuchem, lecz zaburzeniami analizy i syntezy dźwięków mowy, wynikającymi z nieprawidłowego funkcjonowania odpowiednich okolic mózgu, głównie w lewej półkuli, gdzie zlokalizowany jest ośrodek korowy słuchowy. Obejmuje bowiem wszystkie zjawiska spostrzegania słuchowego: rozpoznawania dźwięków muzycznych (muzyka, śpiew), mechanicznych (stukot kół, gwizd lokomotywy), dźwięków naturalnych (głosy zwierząt, odgłosy przyrody, odgłosy wydawane przez człowieka, jak kaszel). Zakłócenia rozwoju funkcji słuchowo-językowych przejawiają się jako: 1) Zaburzenia słuchu fonemowego – trudności w spostrzeganiu dźwięków mowy, a więc w odróżnianiu głosek i różniących je cech dystynktywnych (np. głosek z-s, które różni tylko jedna cecha dystynktywna – dźwięczność). Zaburzenia te sprawiają, że dziecko ma trudności z odróżnianiem głosek podobnych fonetycznie, bo zbliżonych do siebie pod względem akustyczno-artykulacyjnym, a więc różniących się tylko jedną cechą dystynktywna. Stąd wynikają trudności w odróżnianiu od siebie wyrazów i ich poprawnym zapisywaniu. Należą tu też błędy w pisowni zmiękczeń, zapisywaniu i-j, odróżnianiu samogłosek nosowych i cząstek -om, -em, – on, -en, pisowni głosek dźwięcznych (lecz nie na pozycjach, w których tracą dźwięczność i są zapisywane fonetycznie). 2) Zaburzenia umiejętności fonologicznych, a więc operowania cząstkami fonologicznymi mowy takimi jak głoski, sylaby, logotomy. Te zaburzenia przejawiają się specyficznymi trudnościami szczególnie podczas czytania i pisania nowych wyrazów. Charakterystyczne błędy to: przestawianie i opuszczanie liter, końcówek wyrazów, wolne tempo pisania i nasilenie błędów w pisaniu ze słuchu. W czytaniu zaburzeniom tym towarzyszy długo utrzymujące się głoskowanie, wolne tempo i brak płynności, błędy w czytaniu (opuszczanie i zamiana liter), trudności w scalaniu w dźwiękową całość wyrazów, kłopoty w czytaniu wyrazów nieznanych, niewłaściwa intonacja, a w związku z tym trudności w rozumieniu czytanych treści. Zaburzeniom percepcji słuchowej dźwięków mowy mogą towarzyszyć wady wymowy, ponieważ dziecko nie dokonuje korekty artykulacji pod kontrolą słuchu, często mówi niewyraźnie. Zaburzenia opisanego typu nie wykluczają prawidłowego słuchu muzycznego, a nawet absolutnego słuchu i talentu muzycznego.
- ZABURZENIA PERCEPCJI WZROKOWEJ – zaburzenia analizy i syntezy wzrokowej, zaburzenia postrzegania i różnicowania kształtów, rejestracji położenia przestrzennego elementów. Dzieci z zaburzoną percepcją wzrokową mają trudności w rozpoznawaniu i nazywaniu przedmiotów na ilustracjach, w rozumieniu treści przedstawionych graficznie, opisują ilustracje w sposób ubogi, rozpoznają małą liczbę szczegółów, mają problemy w rysowaniu i odwzorowywaniu kształtów z pamięci i według wzoru, a wykonywane przez nie rysunki są ubogie i prymitywne, uproszczone i pozbawione szczegółów. Dzieci te mają przede wszystkim trudności w przepisywaniu tekstu ze wzoru, w pisaniu z pamięci. Mylą litery podobne pod względem kształtu (l-t-ł, a-o, a-ą, c-e), podobne, lecz różniące się położeniem elementów w stosunku do osi poziomej i pionowej (b-d-p-g, w-m, n-u); mają trudności w zapamiętywaniu kształtu liter, pomijają znaki diakrytyczne liter, odwracają kolejność liter w grupach wyrazowych (tar-rat-tra itp.); litery są nierówne, wychodzą poza linie, tempo pisania jest wolne, często obok siebie występują te same wyrazy zapisane błędnie i poprawnie. W pierwszym okresie nauki czytania dzieci z zaburzeniami percepcji wzrokowej wykazują trudności w kojarzeniu dźwięku z odpowiednikiem graficznym (mylą litery i wyrazy podobne pod względem graficznym, zgadują i rozpoznają zapisy na podstawie przypadkowych cech). Cechuje je bardzo wolne tempo czytania, niechęć do czytania głośnego oraz trudności w rozumieniu czytanych treści ze względu na zbyt silną koncentrację na technice czytania.
Tworząc poradnik korzystałam z publikacji: „Leksykon pojęć psychologiczno- pedagogicznych” Agnieszki Kukły, oparty na następujących źródłach :
- Bogdanowicz M., Adryjanek A. „Uczeń z dysleksją w szkole‖, Operon Gdynia 2005
- Czajkowska I., Herda K. „Zajęcia korekcyjno- kompensacyjne w szkole‖, WSiP Warszawa 1989
- Gąsowska T., Pietrzak- Stępkowska Z. „Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności czytaniu i pisaniu.‖, WSiP Warszawa 1994
- Kirby A. „Dyspraksja, rozwojowe zaburzenie koordynacji‖, Fundacja „Szkoła Niezwykła‖ Warszawa 2009
- Pod redakcją Szewczuk W. „Słownik psychologiczny‖, Wiedza Powszechna Warszawa 1979
- Internet – wikipedia wolna encyklopedia
Pedagog szkolny
Ważne!
Proponuję Państwu artykuł: „Jak rozmawiać z dziećmi o koronawirusie?” dr Magdaleny Śniegulskiej psycholog Uniwersytetu SWPS, który zamieszczony jest na stronie https://www.swps.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/21361-jak-rozmawiac-z-dziecmi-o-koronawirusie. Otrzymacie Państwo wskazówki, które mogą pomóc dziecku w funkcjonowaniu w obecnej sytuacji pandemii. Warto zadbać o zdrowie psychiczne dziecka.
Pedagog
Ciąg dalszy – wychowanie?
Warte polecenia są filmy wychowawcze przygotowane przez psychologa dziecięcego Michała Kędzierskiego. Można w nich znaleźć odpowiedź na wiele nurtujących nas pytań jako rodziców, przeanalizować swoje zachowanie względem dzieci, dostrzec błędy wychowawcze, a może utwierdzić się w tym że właściwie wykonujemy swoją rolę rodzicielską.
Michał Kędzierski jest psychologiem dziecięcym, absolwentem psychologii stosowanej na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Proponuję obejrzenie filmików wychowawczych, np.:
www.youtube.com/watch?v=KWe_25PLCJk „10 fundamentalnych zasad wychowania”
www.youtube.com/watch?v=RBpSStP9VHo „Agresja dziecka: Najlepsza i najgorsza rada, jaką może dostać rodzic”
www.youtube.com/watch?v=uJL120Rpdqc „Jak reagować na złość dziecka? 5 praktycznych porad”
www.youtube.com/watch?v=ngU9EP42q2E „Dzieci nie słuchają rodziców przez te 3 błędy wychowawcze”
Pedagog szkolny
Wychowanie?
Każdy z nas rodziców wiele razy zadaje sobie pytania : Jak mądrze wychować swoje dziecko? Jak postępować i jakie działania wdrażać, aby nasze dziecko było mądre, grzeczne, posiadało wiele dobrych cech czy predyspozycji, aby było naszym ideałem?. Ale wychowanie to nie jest prosty proces, wiąże się on z podjęciem przez nas rodziców ogromnych wysiłków, działań i poświęcenia czasu dla dziecka. Aby odpowiedzieć na nasze pytania, pytania rodziców proponuję zapoznanie się z cyklem programów edukacyjno- wychowawczych przygotowanych przez psycholog Panią Dorotę Zawadzką. W każdym odcinku porusza inną kwestię dotyczącą wychowania, rozwiewa wiele wątpliwości, udziela mnóstwo pomocnych rad i rozwiązań w sposób bardzo przystępny i przejrzysty. Zachęcam w wolnej chwili, a teraz w obecnej sytuacji mamy trochę więcej czasu do skorzystania z proponowanych programów. Proponuję niektóre z nich:
- youtube.com/watch?v=4JeT6zjNBuw „Jak mądrze kochać i dobrze wychowywać swoje dziecko?”
- youtube.com/watch?v=c8-0dCYwmCw „Kochasz dziecko! Ale czy lubisz i szanujesz?”
- youtube.com/watch?v=WR6eYgR5npE „Dziecko się „buntuje” co robić?”
- youtube.com/watch?v=ZPnPwClWRVM „Dlaczego dzieci się złoszczą?”
Pedagog szkolny
Dysleksja- specyficzne trudności w uczeniu się
Dysleksja to zaburzenie objawiające się trudnościami w nauce czytania i pisania u dzieci.
Dysleksja to termin stosowany przeważnie w stosunku do osób dorosłych, a przynajmniej nastolatków, natomiast w przypadku dzieci poniżej dziesiątego roku życia mówimy raczej o dysleksji rozwojowej. Dysleksja rozwojowa może – ale nie musi – przekształcić się w dysleksję.
Pojęcie dysleksja rozwojowa obejmuje kilka rodzajów zaburzeń:
- Dysleksja – rozumiana jako trudności w czytaniu, przejawiające się zaburzeniami tempa i techniki czytania, jak i stopnia rozumienia treści.
- Dysgrafia – czyli niski poziom graficzny pisma (potocznie mówimy, że dziecko niewyraźnie pisze). Litery pisane przez dziecko są koślawe, różnej wielkości i często nie mieszczą się w liniaturze. Praktycznie wszystkie dzieci zaczynające pisać popełniają tego typu błędy, więc występowanie ich w pierwszym zeszycie nie stanowi podstawy do obaw. Problem pojawia się, gdy błędy utrzymują się mimo upływu czasu.
- Dysortografia – czyli trudności z opanowaniem poprawnej pisowni. Aby można było stwierdzić dysortografię trzeba sprawdzić, czy dziecko popełnia błędy ortograficzne mimo dobrej znajomości zasad pisowni. U dzieci popełniających błędy ortograficzne i nie znających zasad pisowni trudno mówić o dysortografii.
- Dyskalkulia – czyli problemy w matematyce. Dzieci z dyskalkulią mają zwykle problemy z pojęciem liczby, porównywaniem liczebności zbiorów, ocenianiem mniejszości i większości figur.
Symptomy zaburzeń:
Symptomy pojawiające się u dzieci przed rozpoczęciem nauki w szkole lub we wczesnym okresie nauczania:
* trudności z zapamiętywaniem i wykonywaniem więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie,
* z trudem zapamiętuje nawet krótkie wierszyki, piosenki, rymowanki,
* trudności ze sznurowaniem butów, w zapinaniu ubrania,
* opóźnienie rozwoju mowy, problemy z wypowiadaniem się, wadliwa wymowa, przestawianie głosek lub sylab,
* problemy ze stosowaniem zaimków: „ w środku- na zewnątrz”, „przed- za”,
* mylenie nazw kierunków: „prawa- lewa”;
* trudności z przypominaniem sobie nazw przedmiotów,
* problemy w nauce pisania: odwracanie liter, deformowanie kształtu liter,
* niekiedy oburęczność,
* nie umie wskazać różnic w dwóch pozornie identycznych obrazkach,
* trudności z zapamiętywaniem materiału występującego w formie sekwencji np. dni tygodnia, nazwy miesięcy, litery alfabetu,
* trudności w pamiętaniu daty swoich urodzin, imienin, określenia czasu,
* szybka męczliwość podczas wkładanego wysiłku w rozwiązywanie zadań oraz koncentracji uwagi,
* słabe postępy w uczeniu się zarówno metodą globalną jak i fonetyczną,
* nie jest samodzielne w czynnościach samoobsługowych.
Specyficzne trudności pojawiające się w czytaniu:
- Częste błędy w czytaniu, pomijanie wyrazów lub ich dodawanie, zniekształcanie wyrazów i odczytanie innych, gubienie końcówek w wyrazach lub dodanie innych,
- Czytanie z przerwami, niepewne, szczególnie gdy dziecko czyta głośno,
- Gubienie miejsca, w którym dziecko czyta,
- Przestawianie liter w wyrazach, co zmienia ich sens,
- Niepewność w czytaniu, szczególnie krótkich wyrazów wyglądających podobnie np. „od-do” itp.,
- Trudności w dzieleniu dłuższych wyrazów na sylaby i syntetyzowaniu sylab w wyrazy w niewłaściwym porządku, pomijanie interpunkcji,
- Niewłaściwe łączenie liter,
- Trudności w nauczeniu się tabeli mnożenia,
- Problemy w wyszukiwaniu najistotniejszej myśli w danym fragmencie tekstu.
Specyficzne trudności w pisaniu:
- Prace pisemne pisane na niskim poziomie estetycznym i graficznym, liczne przekreślenia, prace bałaganiarskie,
- Słabszy poziom wypowiedzi pisemnej w porównaniu do wypowiedzi ustnej,
- Utrzymywanie się trudności z rozróżnieniem liter: b-p, p-g, n-u, m-w,
- Mylenie nazwy litery i głoski (analiza słuchowa)- np. l-el, m-em, k,ka,
- Niewłaściwe stosowanie małych i dużych liter, często zdanie rozpoczyna małą literą,
- Dodawanie, pomijanie lub niewłaściwe umiejscowienie liter i wyrazów,
- Trudności w różnicowaniu wyrazów podobnie brzmiących (np. bułka-półka)
- Złe rozmieszczenie pracy pisemnej w przestrzeni, niemożność zachowania magnesu,
- Tracenie wątku podczas zapisywania opowiadania, pracy pisemnej,
- Brak lub nieprawidłowe stosowanie interpunkcji.
Terapia pedagogiczna (oddziaływania terapeutyczne):
Bardzo ważne jest wczesne oddziaływanie terapeutyczne w jak najwcześniejszym wieku dziecka, ponieważ daje ono najlepsze i najkorzystniejsze efekty, wiarę we własne możliwości i pozytywną motywację. Ułatwi ona zdobywanie wiedzy jak i nawiązywanie kontaktów społecznych, pozytywnych relacji rówieśniczych.
- Systematyczna współpraca z rodzicami, wymiana spostrzeżeń, obserwacji, analiza pracy w domu i w szkole, jednolitość oddziaływań rodziców i szkoły daje duże szanse w lepszym funkcjonowaniu w kontekście czytania i pisania.
- Terapia pedagogiczna w formie zajęć korekcyjno- kompensacyjnych prowadzonych w szkole czyli oddziaływanie za pomocą środków pedagogicznych na przyczyny i przejawy trudności w uczeniu się dzieci, zmierzające do spowodowania określonych, pozytywnych zmian w zakresie sfery poznawczej i emocjonalno-motywacyjnej oraz wiedzy i umiejętności dziecka.
Głównym celem zajęć terapii pedagogicznej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym jest ułatwienie dziecku opanowania umiejętności czytania i pisania poprzez:
– ćwiczenie koncentracji uwagi,
– rozwijanie percepcji i pamięci wzrokowej,
– usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej,
– rozwijanie percepcji słuchowej,
– ćwiczenie manualne i grafomotoryczne,
– podnoszenie poziomu i tempa czytania,
– budowanie wiary we własne siły,
– podniesienie efektywności uczenia się,
– wyrównywanie i korygowanie braków w opanowaniu programu nauczania,
– eliminowanie przyczyn i przejawów trudności dziecka.
Rodzice bardzo ważna jest praca w domu
Jak pomóc dziecku w nauce czytania?
Czytanie to nie tylko sposób na wspólne spędzanie czasu, ale także świetna zabawa i dobra okazja na edukację i rozwój dziecka. Nauka czytania może być prosta i fascynująca – wystarczy odrobinę w tym dziecku pomóc.
Oto 10 sposobów, które mogą być pomocne w pracy rodziców z dziećmi w nauce czytania:
- Czytaj z dzieckiem codziennie
Nie ma bardziej sprawdzonego i skuteczniejszego sposobu na zaszczepienie dziecku miłości do czytania, niż codzienne czytanie książeczek. Czytaj dziecku na głos od urodzenia – niech te wspólne chwile z książką będą dla Was wyjątkowe. Czytając stwórz radosny nastrój, zmieniaj intonację głosu, uśmiechaj się. Dziecko wsłuchane w głos rodzica czuje się bezpieczne i kochane. To rozwija w nim przekonania na całe życie, że czytanie jest niezwykle przyjemnym i radosnym zajęciem.
- Zacznij jak najwcześniej
Wiadomo, że małe dzieci mają naturalną zdolność szybkiego uczenia się, a pragnienie zdobywania wiedzy w tym najmłodszym okresie jest większe niż kiedykolwiek. Im wcześniej dziecko rozpocznie swoje doświadczenia z czytaniem, tym lepiej rozwinie te umiejętności w przyszłości. Możecie być pewni, że wasz maluch, bawiąc się w czytanie, uczy się szybciej i o wiele łatwiej niż po skończeniu siedmiu lat. Nigdy później nie będzie miał takiej łatwości.
- Zachęcaj i chwal
Pamiętaj także o chwaleniu i nagradzaniu dziecka nawet za najmniejsze osiągnięcia. Dla małych dzieci niezwykle ważne jest uznanie rodziców – mamy i taty. Potrzebują czuć, że dobrze sobie radzą i robią postępy. Dlatego trzeba je wspierać i chwalić – „jak ładnie”, „świetnie”, „wspaniale”. Przy tym ważne aby dziecko widziało nasz szczery entuzjazm i radość.
4.Uczyń z czytania świetną zabawę
Dzieci najszybciej i najefektywniej uczą się w czasie dobrej zabawy. Te zabawy, które rodzice traktują jako naturalną część opieki nad dziećmi, stanowią dla nich najlepsze początki kształcenia. Tak naprawdę, w czasie dobrej zabawy dziecko uczy się, nie zdając sobie nawet z tego sprawy. Im więcej zabawy w trakcie poznawania słów, tym dziecko z większą przyjemnością i szybciej zapamięta to, co widziało i słyszało.
- Baw się w czytanie
Uczyć czytania przy okazji, korzystając z codziennych zwykłych czynności. Możecie to robić praktycznie wszędzie i w domu i w sklepie, na spacerze, czy w czasie kąpieli. Naklej lub przymocuj taśmą (taką, która nie zostawia śladów) nazwy przedmiotów domowych na niektórych rzeczach. Na przykład do biurka przymocuj kartę z napisem „biurko”, na lampce przymocuj kartę z napisem „lampka”. Postaraj się, aby napisy były widoczne dla dziecka i zwracaj na nie uwagę czytając je. Napisz na kilku kartach słowa, które dziecko zna ze swojej ulubionej bajki. Szybko przeczytaj poszczególne słowa pokazując je dziecku. Następnie pozwól, aby dziecko samo ułożyło z tych słów własną historyjkę.
- W czasie czytania rozmawiaj z dzieckiem
Oglądając z dzieckiem książki zachęcaj, aby dziecko opowiadało o tym, co widzi na ilustracji. Zadawaj pytania. Rozmawiaj o tym, co wspólnie przeczytaliście. Nie ograniczaj wyobraźni dziecka, zachęcaj dziecko do rozbudowywania opowieści. Opowiadaj także dziecku o swoich ulubionych książkach z dzieciństwa.
- Dawaj dobry przykład
Dawaj dziecku dobry przykład – czytająca mama i tata to dla dziecka najlepsza rekomendacja. Czytającym rodzicom o wiele łatwiej przekazać dziecku czym są książki i jak ważne jest czytanie. Czytając, rozmawiajcie o książkach, dzielcie się wrażeniami. Opowiadajcie dziecku o swoich ulubionych książkach z dzieciństwa. To dobra okazja, by do nic wrócić i czytać je jeszcze raz razem z dzieckiem.
- Stwórz własną bibliotekę.
Wybieraj takie książki, które dziecko lubi i z chęcią ogląda. Ilość tytułów jest obecnie tak duża, że każdy znajdzie coś dla siebie. Pozwól dziecku wybierać książeczki, chodź z nim do księgarni lub biblioteki. Każdy kontakt dziecka z książką tworzy dobrą atmosferę i pomaga w rozwijaniu zainteresowania czytaniem.
- Zainteresuj dziecko czytaniem
Pamiętaj, że książki są wszędzie – teraz już nie tylko w tradycyjnej formie, ale także w postaci e-booków, audiobooków, czy multimedialnych bajek na tabletach. Pokaż dziecku miejsca w Internecie, gdzie może znaleźć ciekawe bajki i książki. Jest coraz więcej aplikacji, które pomagają dziecku w nauce czytania. Dobrym przykładem są Moje Słowa czy Nauka czytania. Szukaj takich aplikacji, które dla dziecka są nie tylko fajną zabawą, ale i dobrą nauką.
- Daj dziecku czas na czytanie
Wśród wielu codziennych czynności i atrakcji wygospodaruj chwilę na czytanie. To nie musi być dużo czasu. Liczy się jakość, a nie ilość. Każda chwila spędzona z książką kształtuje na całe życie nawyk czytania i zdobywania wiedzy.
Oto 10 sposobów, które mogą być pomocne w pracy rodziców z dziećmi w nauce pisania:
Pisanie jest procesem przetwarzania symboli dźwiękowych na symbole graficzne. Sprawny przebieg tego procesu wymaga prawidłowego rozróżniania dźwięków, zapamiętywania ich graficznego obrazu oraz znajomości reguł ortograficznych.
- Praca powinna być krótka i systematyczna (na przykład 2 -3 razy w tygodniu po 15 minut). 2. Dobór tekstu powinien dotyczyć jednego zakresu zasad ortograficznych (na przykład rz – ż).
- Dziecko czyta tekst (lub jego fragment), następnie wypisuje wyrazy dla niego trudne pod względem ortograficznym.
- Objaśniaj wspólnie z dzieckiem pisownię tych wyrazów i analizujcie pisownię innych wyrazów w tekście.
- Po omówieniu, podyktuj dziecku tekst.
- W oparciu o tekst dziecko samodzielnie sprawdza swoją poprawność ortograficzną; podkreśla czerwonym kolorem wyrazy w których zrobił błędy.
- Popraw błędy niezauważone przez dziecko również podkreślając, ale innym kolorem.
- Dziecko poprawnie wypisuje wyrazy podkreślone na czerwono. Sprawdzaj jak pisze dziecko.
- Ponownie wypisuje wyrazy z trudną pisownią podkreśloną innym kolorem i poniżej objaśnia ich pisownię.
- Dziecko sprawdza, czy wyrazy które wypisał samodzielnie na początku pracy zostały poprawnie napisane, zakreśla te, których pisownia wymaga powtórzenia.
Polecam również jako metodę pracy z dzieckiem Dyktando w 10 punktach z komentarzem ortograficznym prof. dr hab. Martę Bogdanowicz.
Korzystano ze źródeł internetowych
Pedagog szkolny
Krótkie uwagi pedagoga
Z uwagi na obecną sytuację i zawieszenie zajęć w szkole (na zdalne nauczanie) proponuję kilka porad dotyczących nauki dzieci w domu.
O czym warto pamiętać przy organizowaniu dzieciom warunków do nauki w domu:
- Zapewnić w miarę możliwości miejsca do nauki sprzyjające efektywnej nauce, koncentracji, skupieniu.
- Zadbać, aby ograniczyć bodźce rozpraszające i zakłócające naukę np. włączony telewizor, zabawa rodzeństwa w pokoju czy też korzystanie przez dzieci z innej aktywności czy różnych form rozrywki.
- W czasie zdalnej pracy nie obciążać dzieci dodatkowymi obowiązkami.
- Motywować dzieci do zajęć dodatkowych po zakończonych zajęciach obowiązkowych w formie ćwiczeń fizycznych w domu, wykorzystania potencjału artystycznego (np. malowanie; lepienie z gliny, modeliny; rzeźbienia itp.), muzycznego, czytania książek, realizowania pasji i zainteresowań.
- Zachęcać do dbania o swój wizerunek mimo tego, że są w domu, higieny osobistej a także higienicznego trybu nauki (higiena poranna i wieczorna ciała, posiłki, krótkie przerwy podczas nauki zdalnej).
- Nadal utrwalać szkolny rytm dnia, czyli wstawania o tej samej porze i uczestniczenia w zajęciach zdalnych o godzinach zajęć odbywających się w szkole.
Jak motywować i wspierać dzieci do systematycznego uczenia się poza szkołą (podczas pracy zdalnej):
- Okazywać zainteresowanie nauką swoich dzieci, ich trudnościami i sukcesami.
- Chwalić dzieci za wytrwałość, systematyczność i radzenie sobie z nowym systemem nauki.
- Zachęcać dzieci do samodzielnej pracy.
- Przekazywać dzieciom jakie korzyści wynikają z nauczania zdalnego w kontekście obecnej sytuacji, jak również korzyści edukacyjnych.
Kilka wskazówek dotyczących bezpieczeństwa w sieci:
1.Przypominaj dziecku o bezpiecznym i odpowiedzialnym oraz zgodnym z prawem korzystaniu z sieci.
2.Obserwuj – monitoruj przestrzeganie ustalonych zasad i reaguj na dynamiczne zmiany w przestrzeni internetowej.
3.Monitoruj cel i czas korzystania przez dzieci z Internetu.
Marlena Rusiłowicz
Wykaz jednostek pomocowych świadczących pomoc rodzinie w powiecie hajnowskim
- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Hajnówce
- Piłsudskiego 10a, 17-200 Hajnówka
tel. 85 6825983; tel./fax 85/ 6823642
e-mail: pcpr@powiat.hajnowka.pl; http://bip.pcprh.wrotapodlasia.pl/
Poradnictwo psychologiczne, rodzinne, praca socjalna
Zapisy, zgłoszenia osobiście lub telefonicznie: 85 682 59 83; 85 682 36 42, poniedziałek – piątek w godz. 7.30-15.30
- Punkt Konsultacyjny
- Mickiewicza 101 17-210 Narew
Tel. 85 681 60 86
mail: gops@narew.gmina.pl
Praca z rodziną, pomoc psychologiczna, terapeutyczna, konsultacje, środa w godz. 16.00-17.30
- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Narwi
- Mickiewicza 101 17-210 Narew
tel. 85 681 67 42 lub 85 873 35 35
Wykaz jednostek pomocowych w sytuacjach kryzysowych
- Centrum Zdrowia Psychicznego
- Doc. A. Dowgirda 9 (przy Oddziale Psychiatrycznym)
17-200 Hajnówka
Tel. 85 682 90 03 lub 85 682 90 04
- Komenda Powiatowa Policji w Hajnówce
Zespół ds. Nieletnich
- A. Krajowej 1 17-200 Hajnówka
tel. 85 831 04 73
- Ogólnopolski Telefon Zaufania Narkotyki- Narkomania
tel. 801 199 990
- Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka
tel. 800 12 12 12
- ETAP Ośrodek Profilaktyki i Terapii dla Młodzieży i Dorosłych w Białymstoku
- Włókiennicza 7 15-464 Białystok
tel. 85 744 52 24 lub 85 744 50 26
www.stowarzyszeniedroga.pl/etap
Od poniedziałku do piątku w Ośrodku możesz uzyskać pomoc:
- specjalisty psychiatry
- psychologa klinicznego
- psychoterapeuty
- specjalisty terapii uzależnień
- terapeuty środowiskowego
- terapeuty rodzinnego
- duszpasterza
- mediatora
Poradnia terapii uzależnienia od substancji psychoaktywnych
czynna jest od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-20.00
Odbiorcy: osoby z grup ryzyka, eksperymentujące i uzależnione od środków psychoaktywnych, komputera, internetu i hazardu oraz członkowie ich rodzin
Formy pomocy:
- diagnoza
- terapia indywidualna, grupowa
- poradnictwo, konsultacje specjalistyczne
- psychoterapia
- grupy psychoedukacyjne
- treningi
Poradnia terapii uzależnień dla dzieci i młodzieży
czynna jest od poniedziałku do czwartku w godz. 8.00-20.00, w piątek od 8.00-17.00
Odbiorcy: dzieci i młodzież z grup ryzyka, eksperymentujące i uzależnione od alkoholu
i innych środków psychoaktywnych komputera i internetu oraz członkowie ich rodzin
Formy pomocy:
- diagnoza
- terapia indywidualna, rodzinna, grupowa
- psychoterapia
- poradnictwo, konsultacje specjalistyczne
- grupy psychoedukacyjne, socjoterapeutyczne
- treningi
Oddział dzienny terapii uzależnienia od substancji psychoaktywnych
czynny jest od poniedziałku do piątku w godz. 15.00-20.00
Odbiorcy (w wieku 13-24 lata): osoby eksperymentujące, sięgające szkodliwie lub uzależnione od środków psychoaktywnych, komputera, internetu i członkowie ich rodzin
Formy pomocy:
- społeczność terapeutyczna
- terapia indywidualna
- zajęcia psychoedukacyjne
- terapia zajęciowa
- zajęcia duszpasterskie
- alternatywne metody spędzania czasu wolnego
Terapia środowiskowa
Odbiorcy: dzieci i młodzież zagrożona uzależnieniem oraz eksperymentująca ze środkami psychoaktywnymi, alkoholem, komputerem, internetem i hazardem, która z różnych powodów nie korzysta z instytucjonalnych form pomocowych oraz członkowie ich rodzin
Formy pomocy:
- poradnictwo środowiskowe, streetworking
- interwencja kryzysowa, socjalna
- praca motywująca do zmian
- klub środowiskowy
Centrum Profilaktyki
Odbiorcy: dzieci i młodzież ze szkół podstawowych, studenci, rodzice, grupy zawodowe (pedagodzy, psycholodzy, nauczyciele, policjanci, strażnicy miejscy, pracownicy socjalni, kuratorzy sądowi, lekarze) i inni
Formy pracy:
- zajęcia informacyjno-edukacyjne
- grupy psychoedukacyjne, rozwojowe
- szkolenia liderów młodzieżowych, streetorkerów
- szkolenia grup zawodowych
- Akademia Profilaktyków
- Akademia Rodziców
- Szkołą Dobrego Wyboru
- Grać czy Być?
Pomoc Psychologiczno- Pedagogiczna
- Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Hajnówce
- Piłsudskiego 10A 17-200 Hajnówka
tel. 85 682 23 05
Informacja!
Z uwagi na obecną sytuację i zmianę trybu pracy szkół ( na zdalne nauczanie) proponuję swoją pomoc i wsparcie w ramach konsultacji i porad internetowych. Podaję maila do kontaktu: pedagog.marla@wp.pl
Zachęcam do korzystania z poradnictwa uczniów, rodziców i nauczycieli w zakresie wychowania, profilaktyki, preorientacji zawodowej oraz diagnostyki pedagogicznej.
Przypominam w ramach pracy zdalnej- współpracy internetowej o przestrzeganiu procedur zawartych w Ustawie o ochronie danych osobowych.
Marlena Rusiłowicz- pedagog szkolny
Światowy Dzień AIDS- 1 grudnia 2019
W Polsce każdego dnia co najmniej 3 osoby dowiadują się, że są zakażone HIV!
1275 to liczba zakażeń wykrytych w 2018r w Polsce. Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego- Państwowego Zakładu Higieny, liczba nowo wykrywanych zakażeń co roku przekracza w naszym kraju 1 tysiąc. Od wdrożenia badań, czyli od połowy lat 80 do 30 kwietnia 2019 wykryto 24303 zakażenia HIV, AIDS zdiagnozowano u 3692 osób i odnotowano 1418 zgonów. Codziennie w Polsce średnio 3 osoby dowiadują się o swoim zakażeniu. Do zdecydowanej większości zakażeń dochodzi drogą kontaktów seksualnych.
HIV może dotyczyć każdego niezależnie od płci, wieku, orientacji, czy stylu życia.
Najczęstszym powodem zakażenia jest brak wiedzy na temat możliwych dróg przenoszenia wirusa oraz ignorowanie ryzyka. Rozróżnia się 3 główne drogi zakażenia wirusem HIV:
– kontakty seksualne,
– przez wniknięcie krwi zakażonej osoby do naszego krwiobiegu, np. przez używanie tych samych igieł i strzykawek,
– zakażenia wertykalne z matki na dziecko podczas ciąży, porodu i karmienia piersią.
22 listopada rozpoczyna się Europejski Tydzień Testowania w kierunku HIV a wraz z nim działania edukacyjno- informacyjne Krajowego Centrum ds. AIDS. Można skorzystać z badań w 30 Punktach Konsultacyjno- Diagnostycznych (PKD) współfinansowanych przez Krajowe Centrum ds. AIDS, Agendę Ministra Zdrowia. Oprócz badania, przeprowadzają także rozmowę edukacyjną. Wykwalifikowani doradcy mogą wytłumaczyć, doradzić, ostudzić emocje. Punkty PKD działają we wszystkich województwach. Ich lista dostępna jest na stronie https://aids.gov.pl/pkd/.
Jeśli są wątpliwości lub pytania, związane z HIV czy innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową, można zadzwonić pod bezpłatny numer Telefonu Zaufania HIV/AIDS: 800 888 448. Do końca grudnia telefon będzie pracował całodobowo.
Informację sporządzono na podstawie notatki (informacji) prasowej KC ds.AIDS
Informacja dla rodziców!
Szkoła współpracuje z Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną w Hajnówce przy realizacji różnych zadań z zakresu wychowania, profilaktyki oraz dydaktyki. Ustalono na rok szkolny 2019/2020 tematykę działań skierowaną do uczniów, rodziców i nauczycieli.
Poradnia udziela dzieciom i młodzieży pomocy psychologiczno- pedagogicznej, logopedycznej oraz pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu, a także wspiera rodziców i nauczycieli w realizacji zadań związanych z wychowywaniem i kształceniem.
Główne zadania Poradni:
Diagnozowanie.
Działalność terapeutyczna.
Opiniowanie i orzekanie.
Prowadzenie grup wsparcia.
Terapia rodzin.
Prowadzenie mediacji.
Interwencja kryzysowa.
Działalność profilaktyczna.
Poradnictwo, w tym zawodowe.
Konsultacje.
Działalność informacyjno- szkoleniowa.
Przesiewowe badanie wzroku, słuchu i mowy.
Kompleksowe wspieranie szkół i przedszkoli.
Zasady korzystania z usług Poradni:
Termin wizyty należy uzgodnić telefonicznie bądź osobiście w sekretariacie Poradni.
Diagnoza lub terapia odbywa się na pisemny wniosek rodziców/ prawnych opiekunów (druki w sekretariacie Poradni).
Udział w warsztatach/ treningach dla rodziców możliwy jest po indywidualnym zgłoszeniu się ( telefonicznie lub osobiście).
Druki zgłoszeń (na badania i terapie), wniosków (o wydanie opinii, orzeczenia) oraz zaświadczeń lekarskich (będących załącznikami do wniosków o wydanie orzeczeń do kształcenia specjalnego lub nauczania indywidualnego) dostępne są w sekretariacie Poradni oraz na stronie: www.poradniahajnowka.hekko.pl.
Opinie wydawane są na pisemny wniosek rodziców/ opiekunów prawnych bądź pełnoletniego ucznia, w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku.
Wydawanie orzeczeń odbywa się na pisemny wniosek rodziców/ opiekunów prawnych zgodne z odrębnymi przepisami.
Oferta działań wspierających rodziców i uczniów na terenie Poradni w roku szkolnym 2019/2020:
Zajęcia grupowe:
Warsztaty dla rodziców z dysleksją- 5 spotkań.
Warsztaty dla Dobrych Rodziców- 14 dwugodzinnych spotkań.
Warsztaty logopedyczne dla rodziców „Zabawa a mowa- jak rozwijać mowę własnego dziecka”- 1 spotkanie 90 min.
Co powinno niepokoić w rozwoju mowy dziecka 3-6 letniego? 1 spotkanie 45 minut
Jak chronić dziecko przed zaburzeniami słuchu i mowy- 1 spotkanie 45-60 minut.
Grupa wsparcia dla rodziców doświadczających trudności wychowawczych.
Grupa wsparcia dla rodziców dzieci z niepełnosprawnością- systematyczne spotkania 2 godzinne jeden raz w miesiącu.
Oferta dla uczniów:
Terapia ręki.
Trening ortograficzny- zajęcia dla uczniów klasy IV-VI.
„Ferie z wyobraźnią”- warsztaty dla uczniów klasy III-V
Zajęcia korekcyjno- kompensacyjne/ dla sześciolatków, uczniów klas I-III szkoły podstawowej, uczniów z dysleksją z klas IV-VII.
Zajęcia grupowe usprawniające sferę emocjonalno- społeczną:
– Program profilaktyczny „Przyjaciele Zippego”- dla dzieci klas I-III.
– Trening Umiejętności Społecznych- dla uczniów klas IV-VI.
6. Zajęcia wspomagające rozwój z elementami sensoplastyki- zajęcia dla przedszkolaków.
Terapia indywidualna dla dzieci i młodzieży:
1. Terapia logopedyczna dzieci i młodzieży z zaburzeniami mowy i wymowy.
2. Terapia pedagogiczna uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (dysleksja, dysgrafia, dysortografia).
3. Wspierająca terapia pedagogiczna.
4. Wspierająca terapia psychologiczna dzieci i młodzieży z :
– problemami wychowawczymi,
– zaburzeniami emocjonalnymi,
– zaburzeniami zachowania,
– trudnościami w funkcjonowaniu społeczno- emocjonalnym,
– nadpobudliwością psychoruchową.
5. Terapia rodzin.
6. Terapia dzieci z opóźnieniami rozwojowymi.
7. Terapia EEG-Biofeedback.
Materiał przygotowała Marlena Rusiłowicz w oparciu o informator Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Hajnówce
Informacja dla rodziców
Na przestrzeni ostatnich lat pojawiły się nowe zagrożenia dla zdrowia publicznego, tzw. elektroniczne papierosy (e- papierosy). Są one postrzegane jako mniej szkodliwe, dlatego młodym ludziom wydają się szczególnie atrakcyjne.
Polska pod względem korzystania z e-papierosów wyróżnia się na tle innych państw. Odsetek użytkowników elektronicznych papierosów jest bardzo wysoki, szczególnie w grupie nastolatków i młodych dorosłych. Coraz więcej uczniów przychodzi do szkoły z elektronicznymi papierosami. Wielu z nich pali podczas przerw. Mimo, że szkoła posiada regulamin w którym zabrania się używania e-papierosów, nie powoduje to spadku liczby użytkowników.
Badania porównawcze przeprowadzone w 2011 roku i 2014 roku wśród uczniów w wieku 15-19 lat wskazują, że liczba polskich nastolatków , którzy próbowali e-papierosa, wzrosła od 2011 roku sześciokrotnie. Nawet 30% uczniów w wieku od 15 do 19 lat regularnie pali elektroniczne papierosy, a 60% spróbowało ich co najmniej raz w życiu.
Ponad połowa badanych (54,8%) uważała, że e-papierosy są dużo bezpieczniejsze niż zwykłe papierosy. Używanie e-papierosów jest traktowane przez młodzież jako mniej ryzykowne. Ponadto e-papierosy wyglądają atrakcyjnie, co osłabia negatywne przekonania na temat ich wpływu na zdrowie. Młodzież nie zdaje sobie sprawy, że e-papierosy tak samo uzależniają i tak samo negatywnie wpływają na zdrowie jak papierosy tradycyjne.
Skutki zdrowotne wynikające z użycia e-papierosa:
– podrażnienie dróg oddechowych,
– zapalenie oskrzeli, kaszel, zmiany rozedmowe w płucach,
– indukcja stanu zapalnego w drogach oddechowych,
– zmniejszenie wydajności układu odpornościowego,
– zwiększone ryzyko wystąpienia zapalenia płuc,
– zmiany behawioralne,
– upośledzenie pamięci,
– skurcze mięśni i drżenie mięśni,
– podrażnienie oczu,
– kontaktowe zapalenie skóry i oparzenia,
– nudności i wymioty,
– podrażnienie błony śluzowej gardła i jamy ustnej.
Co więcej, badania naukowe opublikowane w 2019r pokazują, że nawet beznikotynowe e-papierosy mogą być szkodliwe dla zdrowia, uszkadzając śródbłonek naczyń krwionośnych.
Co zrobić, aby uchronić dzieci przed używaniem e-papierosów?
Porozmawiaj ze swoim dzieckiem lub nastolatkiem o tym, dlaczego e-papierosy są dla nich szkodliwe. Nigdy nie jest za późno na pierwszy krok.
Poinformuj dziecko, jaki jest twój stosunek do wszystkich wyrobów tytoniowych. Wyraź zdecydowany sprzeciw dla stosowania takich produktów. Uzasadnij, dlaczego nie są bezpieczne.
Materiał sporządzony na podstawie informacji opracowanej przez Głównego Inspektora Sanitarnego przy współpracy z Ministrem Edukacji Narodowej.
Pedagog
Informacja
Od dnia 1 października 2019 r. ruszyła całodobowa bezpłatna infolinia dla dzieci, młodzieży, rodziców i pedagogów uruchomiona przez Fundację ITAKA- Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych.
Pod numerem 800 080 222 dzieci, młodzież i rodzice oraz nauczyciele, pedagodzy mogą uzyskać profesjonalną pomoc doświadczonych psychologów, pedagogów i prawników. Pod bezpłatny numer telefonu mogą zadzwonić każde młode osoby mające problemy w domu, w szkole czy też w relacjach rówieśniczych. Dzięki nowej infolinii mogą skontaktować się ze specjalistami Fundacji 24 godziny na dobę i otrzymać fachowe wsparcie w najtrudniejszych sytuacjach.
Dynamicznie rozwijający się świat, przemoc w Internecie, zmiany społeczne których nie rozumieją nawet dorośli, mogą wydawać się przytłaczające dla młodych ludzi. Wiele negatywnych zjawisk społecznych- cyberprzemoc, zaburzenia odżywiania, zażywanie substancji psychoaktywnych to całkiem realne problemy, które wymagają interwencji specjalisty. Konsultanci ITAKI są gotowi do świadczenia pomocy w najtrudniejszych sytuacjach. Każda osoba potrzebująca pomocy może zgłosić się po wsparcie.
W ramach działań infolinii pracownicy Fundacji świadczą również wsparcie osobom dorosłym, rodzicom, opiekunom i nauczycielom, którzy mają problemy z dorastającymi dziećmi.
Wszystkie działania realizowane są bezpłatnie i anonimowa. Specjaliści Fundacji ITAKA udzielają porad zarówno przez telefon, czat jak i e-mail. Pełen wykaz dyżurów można znaleźć na oficjalnej stronie projektu: www.liniadzieciom.pl
Pedagog
Godziny pracy pedagoga:
Poniedziałek – 9.00 – 14.30
Wtorek – 9.00 – 9.50; 10.40 – 14.20
Środa – 10.30 – 14.30
Czwartek – 8.00 – 13.30
Piątek – 9.00 – 11.30
Zadania pedagoga obejmują następujący zakres w szczególności:
- Prowadzenie badań i działań diagnostycznych uczniów, w tym diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów w celu określenia przyczyn niepowodzeń edukacyjnych oraz wspierania mocnych stron uczniów.
- Diagnozowanie sytuacji wychowawczych w przedszkolu, szkole lub placówce w celu rozwiązywania problemów wychowawczych oraz wspierania rozwoju uczniów.
- Udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formach odpowiednich do rozpoznanych potrzeb.
- Podejmowanie działań z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży.
- Minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz inicjowanie różnych form pomocy w środowisku szkolnym i pozaszkolnym uczniów.
- Inicjowanie i prowadzenie działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych.
- Pomoc rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu i rozwijaniu indywidualnych możliwości, predyspozycji i uzdolnień uczniów.
- Wspieranie nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.