Logopeda

Zabawy i ćwiczenia dla dzieci z opóźnionym rozwojem mowy

Opóźniony rozwój mowy – jest to niższa sprawność językowa, powstała w okresie kształtowania się mowy dziecka. Przejawia się ubogim słownikiem, małą ilością zdań złożonych, nieprawidłową gramatyką , a także przedłużającym się okresem swoistej mowy dziecięcej. Dziecko słyszy dobrze, rozumie polecenia słowne. Potrafi wymówić głoski, czasem sylaby, ale złożenie ich w słowo i wypowiedzenie jest już bardzo trudne.

Ćwiczenia aparatu oddechowego
– dmuchanie przez wargi – dzióbek
– dmuchanie przez słomkę do kubka z wodą – wulkan w kubku
– dmuchanie ustami ( dzióbkiem ) na piórko, papierek, czy lekką piłeczkę
– nadmuchiwanie balonów
– zabawa w wąchanie kwiatków
– zabawa w chuchanie na zmarznięte dłonie
– parskanie jak konik – wibrowanie warg
– naśladowanie odgłosu śmiechu
Ha, ha, ha …
Ho, ho, ho …
Hu, hu, hu, …
He, he, he …
Hi, hi, hi, …

Ćwiczenia aparatu fonacyjnego
– Mruczenie misia: mmmmmmmmm…
– Długie wymawianie samogłosek – u, i, a, e, o, y
– płynne łączenie samogłosek
U – i
U – i – e
U – i – e – y
U – i – e – y – o
U – i – e – y – o – a
– śpiewanie piosenek – zastępowanie słów głoską l
La, la, la, la,
Lo, lo, lo, lo,
Le, le, le, le,
Lu, lu, lu, lu,
Ly, ly, ly, ly,
Li, li, li, li

Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego
– nadymanie policzków – baloniki w buzi
– mocne zaciskanie warg
– wysuwanie języka w stronę nosa, na brodę, do lewego i prawego kącika ust
– szybkie machanie językiem między kącikami ust
– robienie dzióbka z ust – wysuwanie zaokrąglonych zamkniętych ust – można dziubek otwierać i zamykać
– oblizywanie językiem szeroko otwartych ust
– kląskanie jak konik
– cmokanie
– unoszenie języka do górnej wargi i do dolnej
– liczenie językiem ząbków górnych i dolnych przy otwartych ustach
– oblizywanie górnych i dolnych zębów przy zamkniętych ustach

Na etapie ćwiczeń samogłosek bawimy się z dziećmi w zabawy dźwiękonaśladowcze, oto fragment zabaw do poszczególnych samogłosek.

Ćwiczenia samogłoski a
– usypianie laleczki – aaa, aaa, aaa, aaa
– wycie wilka – au, au, au,
– kapanie wody – kap, kap, kap,
– coś spadło – bach, bach, bach,
– zabawa w odbieranie telefony – halo, halo, halo
– kaczka – kwa, kwa, kwa,
– kotek – miał, miał, miał,
– piesek – hau, hau, hau
– śmiech – ha, ha, ha,
– zdziwienie – ach, ach, ach

Ćwiczenia samogłoski u
– westchnienie – uch, uch, uch,
– lokomotywa – puf, buf, puf, buf,
– krówka – muu, muu, muu
– kukułka – kuku, kuku, kuku
– rybka – plum, plum, plum
– sowa- hu, hu, hu,
– bębenek – bum, bum, bum,
– zabawa wodą – chlup chlup, chlup chlup
– indyk – gul, gul, gul,
– śpiew ptaszków – fiu, fiu, fiu,

Ćwiczenia samogłoski e
– płacz – eee, eee, eee
– wołanie – ej ej ej , hej hej hej
– koza – mee, mee, mee
– baran – bee, bee, bee
– bocian – kle, kle, kle
– coś się stało – ojej, ojej, ojej
– straż pożarna – e-u , e-u, e-u
– policja – e-o, e-o, e-o,

Ćwiczenia samogłoski o
– zdziwienie – o o o
– zmartwienie – oj, oj, oj
– kura – ko, ko, ko,
– podskoki – hop, hop, hop,
– odbieranie telefonu – halo, halo, halo
– osiołek – i-o, i-o, i-o
– coś nie wyszło – aj, aj, aj,
– poganianie konika – wio, wio, wio

Ćwiczenia samogłoski i
– pisk – iiii, iiii, iiii
– śmiech – hi, hi, hi,
– osiołek – io, io, io
– kurczak – pi, pi, pi
– świnka – kwi, kwi, kwi
– flet – fi, fi, fi
– podskakująca małpka – fik, fik, fik

Ćwiczenia samogłoski y
– fajka – pyk, pyk, pyk
– ryk lwa – yhh, yhh, yhh
– ryk słonia – yyy, yyy, yyy

W zabawach z dziećmi które mają opóźniony rozwój mowy ważne są zabawy w rymowanki, wyliczanki, powtarzanie wierszyków. Bardzo istotne jest w rozwijaniu mowy dziecka wspólne czytanie książeczek, nazywanie postaci czy roślinek na obrazkach, powtarzanie odgłosów zwierząt. Ważne jest aby do dzieci mówić ale ich nie zagadać – oznacza to, że mówimy do dziecka i czekamy na jego odpowiedź, reakcję.
Dlaczego czytanie z dziećmi jest tak ważne ?:
Czytanie książeczek rozwija myślenie pamięć i mowę dziecka.
Poprzez czytanie dziecko zdobywa wiedzę o sobie i otaczającym je świecie oraz rozwija kompetencje poznawcze.
Książki pomagają dzieciom poznać i nazywać emocje swoje i innych, a także rozróżniać świat zewnętrzny od świata odczuć i wrażeń.
Czytanie uczy wyrażania emocji oraz radzenia sobie z nim.
Czytanie jest dla dziecka czasem relaksu i reguluje emocje z całego dnia.
Książki pomagają oswoić trudne tematy, uczą komunikować potrzeby i pokonywać lęki.
Wspólne czytanie może być pretekstem do rozmowy z dzieckiem i wyprawy do miejsc związanych z jej tematem.
Czytanie rozwija kreatywność i wyobraźnię dziecka, uczy wyciągania wniosków, porównywania faktów i znajdowania rozwiązań.
Czytanie z rodzicem rozwija w dziecku zainteresowanie literami i słowem pisanym oraz rozbudza w nim gotowość do nauki samodzielnego czytania.
Książki pozwalają rozwijać hobby, zainteresowania i zaspokoić ciekawość dziecka w każdej dziedzinie.
Wspólne czytanie ułatwia poznawanie nowej rzeczywistości jaką jest edukacja szkolna.
Czytanie ułatwia przyswajani wiedzy i zapamiętywanie, wzbogaca słownictwo, rozwija umiejętności swobodnego wypowiadania się i myślenia. Rozwija osobowość dziecka i poczucie własnej wartości.

Rymowanki, wyliczanki, wierszyki…

Tup – tuk
Idzie pani – tup, tup, tup
Dziadek z laską – puk puk puk
Skacze dziecko – hop hup hop żaba robi duży skok
Wieje wietrzyk – fiu fiu fiu
Kropi deszczyk – puk puk puk
Deszcz ze śniegiem – plum plum plum a grad w szyby łup łup łup

Rodzina
( pokazujemy na paluszkach dziecka )
Ten pierwszy – to nasz dzidziuś
A obok – babunia
Największy to tatuś
A przy nim mamusia
A to jest dziecinka mała
To twoja rączka cała.

Anioł
Siedzi anioł koło krzaka i się gapi na ślimaka
Raz, dwa, trzy – kryjesz ty.

Raz, dwa, trzy,
Wychodź ty, a jak nie ty, to ty.

Pałka, zapałka dwa kije
Kto się nie schowa ten kryje.

Sroczka kaszkę warzyła,
Dzieci swoje karmiła.
Temu dała na łyżeczce,
Temu dała na miseczce,
Temu dała na spodeczku,
A dla tego nic nie miała,
Frrr… po więcej poleciała.

Ślimak, ślimak pokaż rogi
Dam ci sera na pierogi,
Jak nie sera, to kapusty, od kapusty będziesz tłusty.

Raz, dwa, trzy, cztery,
Maszerują oficery, a za nimi oficerki
Pogubiły pantofelki

Ene due rabe,
Miał Tadeusz żabę,
Żaba Tadeusza,
w brzuchu mu się rusza.
Raz, dwa, trzy wychodź ty!

Raz, dwa, trzy, cztery
Raz, dwa zakładaj buty.
Trzy, cztery na spacer idź.
Pięć, sześć patyk weź.
Siedem, osiem liście zbierz.
Dziewięć, dziesięć, fajnie jest w lesie.

Nasze pieski
Ten mały piesek był na targu.
Ten mały piesek w domu spał.
Ten mały piesek zjadł cukierka.
Ten mały piesek swą kość miał.
A ten malutki piesek przez całą drogę szczekał hau, hau, hau, hau!

Wpadła gruszka do fartuszka,
A za gruszką dwa jabłuszka.
Lecz śliweczka wpaść nie chciała,
bo śliweczka nie dojrzała.

Bibliografia:
„ Książką połączeni – czyli o roli czytania w życiu dziecka ”, Instytut Książki, Kraków 2018
Kowalik E. „ Pomagamy dziecku z opóźnionym rozwojem mowy ” , Harmonia, Gdańsk 2019
Internet – wikipedia wolna encyklopedia

Szanowni Rodzice zachęcam do zapoznania się ze stronami www.brzeczychrzaszcz.pl – jest to serwis logopedyczny gdzie znajdziecie Państwo wiele ciekawych form spędzania czasu wolnego z dziećmi oraz www.KlubRodzica.com – językołamacze. Pod tym adresem znajdziecie Państwo wiele ciekawych ćwiczeń logopedycznych i artykułów dotyczących rozwoju mowy dziecka.

Katarzyna Snarska

Szanowni Rodzice uzupełniając moje propozycje ćwiczeń logopedycznych, które są zamieszczone na stronie internetowej szkoły w zakładce logopeda, proponuję Państwu filmy z ćwiczeniami logopedycznymi z którymi warto się zapoznać i wykonać w domu z dziećmi – oto linki do tych filmów:

https://www.youtube.com/watch?v=z9DFka-vvpA – bajka logopedyczna do głoski sz

https://www.youtube.com/watch?v=EDraMiZB8GI – najtrudniejsza głoska r i film z ćwiczeniami do tej głoski

W ramach konsultacji logopedycznych zapraszam do kontaktu drogą e-mailową katarzyna_snarska@wp.pl
Katarzyna Snarska

Zestaw ćwiczeń i zabaw logopedycznych z uwzględnieniem najczęściej pojawiających się wad wymowy.
Gimnastyka aparatu mowy
Nadymanie policzków
Wdech nosem, wydech ustami,
Dotykanie językiem górnych zębów,
Machanie językiem na boki,
Język na baczność – ustawiamy go za górnymi zębami,
Kląskanie,
Dotykanie językiem dolnych zębów,
Wysyłanie buziaków,
Układanie ust w ryjek,
Naśladowanie dźwięku karetki e – o – e – o e – o,
Naśladowanie osiołka i – o i – o- i – o,
Jak się bawić z dzieckiem? Seplenienie
baloniki w buzi – nadymanie przez dziecko policzków na zmianę (usta zamknięte)
zajęczy pyszczek- wciąganie policzków do jamy ustnej
szeroki uśmiech (zęby widoczne) i całus (usta zaokrąglone, wyciągnięte do przodu), szeroki uśmiech, całus
cmokanie przy wysuniętych i zaokrąglonych wargach
wysuwanie i cofanie języka
oblizywanie szeroko otwartych ust
liczenie zębów – dotykanie językiem każdego ząbka (usta otwarte)
opuszczanie i unoszenie dolnej szczęki

Jak się bawić z dzieckiem? Reranie
wysuwanie języka szerokiego i wąskiego
naprzemienne ruchy języka do brody i nosa a także poza kąciki ust
szybko dotyka i odrywa język od wargi górnej
przesadne oblizywanie ust
naśladowanie picia mleczka przez kotka, lizania lodów
wypychanie językiem wargi górnej i dolnej
masowanie języka – przygryzanie wysuniętego języka zębami
dotykanie językiem podniebienia górnego – rysowanie kół
Jak się bawić z dzieckiem? Kappacyzm, gammacyzm
zmęczony lew – ziewanie
zmarznięte dłonie – chuchanie
wulkan w kubku – dmuchanie przez słomkę do kubka z wodą
rozsyłanie buziaczków
wypychanie językiem policzków
idący konik – kląskanie
naśladowanie picia mleczka jak kotek, poruszanie wysuniętym językiem z dołu w górę
oblizywanie szeroko otwartych ust
Jak się bawić z dzieckiem? Mowa bezdźwięczna
wykonywanie wydechu wymawiając „s” z jednakową głośnością
wykonanie wydechu wymawiając „s” raz ciszej, raz głośniej
wydmuchiwanie baniek mydlanych przez słomkę
wysuwanie i spłaszczanie warg złączonych
zakładanie wargi dolnej na górną i górnej na dolną
cmokanie: wargi ściągnięte
parskanie
przesadna artykulacja głosek: a – i – o – e – u – y, a – i – u, a – e – u,
oblizywanie zewnętrznej i wewnętrznej strony zębów ruchem okrężnym

Ja się bawić z dzieckiem? Opóźniony rozwój mowy
Zachęcamy dziecko do naśladowania odgłosów np. muuu,
Następnie pytamy „Co to?” i odpowiadamy „To krowa, krowa robi muuu”. Później oczekujemy odpowiedzi od dziecka.
W dalszej części naśladujemy i nazywamy dogłosy muuu, krowa muczy.
Spędzając czas z dzieckiem zwracamy uwagę na wszystkie odgłosy np. pukanie
Co to? Adaś puka. I pokazujemy puk puk – Adaś puka.
Na spacerze widzimy jadący samochód – naśladujemy –brum, brum , nazywamy-auto jedzie .
Widzimy szczekającego psa, naśladujemy odgłos – hau, hau Co to? To pies, pies robi hau, hau. Pies szczeka.
W okresie intensywnego rozwoju mowy dziecka należy czuwać aby nie ograniczać mowy czynnej i biernej przez zbyt częste oglądanie telewizji, granie przy komputerze, słuchanie muzyki, korzystanie z zabawek dźwiękonaśladowczych. Dzieciom należy opowiadać różne historie, czytać im bajki, układać wspólnie układanki, bawić się wykorzystując do nauki każdą okazję. W trakcie wspólnych zabaw należy zwracać uwagę aby komunikować się z maluchem twarzą w twarz, wymieniać spojrzenia, mówić wolno zachowując rytm i melodię głosu, powtarzać nowo poznane słowa, przerywać wypowiedź i czekać na reakcję malucha. Ważne jest aby wyrażać aprobatę dla wypowiedzi dziecka.

Godziny pracy logopedy szkolnego:

Środa 8.00-13.30
Czwartek 8.00- 10.35
Piątek 11.00- 15.15

Informacje dla rodziców

Logopedia – nauka o kształtowaniu właściwej mowy w okresie jej rozwoju, doskonaleniu jej w późniejszym okresie, usuwanie i korygowanie zaburzeń mowy.

Najczęściej występujące wady wymowy:

Sygmatyzm – nieprawidłowa wymowa głosek dentalizowanych : [ s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź ]. Najczęściej spotyka się następujące zniekształcenia:

Sygmatyzm międzyzębowy – czubek języka jest wsuwany między zęby górne i dolne w linii środkowej, język ułożony jest płasko i brzmienie głosek jest tempe.
Sygmatyzm przyzębowy – występuje gdy język ułożony jest płasko i zbyt mocno przylega do wewnętrznej strony siekaczy. Powietrze rozchodzi się szerokim strumieniem, powodując nieostre brzmienie, czasami z przyświtem.
Sygmatyzm boczny – występuje, gdy język jest ułożony niesymetrycznie, a z boku powstaje szczelina. Wyróżniamy sygmatyzm boczny: prawostronny, lewostronny i obustronny.
Sygmatyzm wargowy – polega na tym, że język pozostaje bierny, a szczelina tworzy się między wargami, najczęściej wysuniętymi.
Sygmatyzm podniebienny – występuje gdy czubek języka jest zbliżony do podniebienia twardego i tworzy się nieprzyjemny, trący szmer.
Sygmatyzm gardłowy – występuje najczęściej z powodu takich anomalii jak rozszczep podniebienia. Głoski dentalizowane wymawiane są gardłowo.
Sygmatyzm nosowy – dzielimy na sygmatyzm nosowy częściowy i całkowity.

Przy sygmatyzmie nosowym częściowym układ języka jest prawidłowy, ponieważ podniebienie miękkie nie jest zupełnie opuszczone, powietrze wydostaje się jednocześnie przez usta i nos. Nieprawidłowy układ języka obserwujemy przy sygmatyzmie nosowym całkowitym: język zwiera się z podniebieniem twardym całkowicie, a powietrze w całości przedostaje się przez jamę nosową. Ten rodzaj sygmatyzmu spowodowany jest zazwyczaj zaburzeniami pracy podniebienia miękkiego.

Sygmatyzm świszczący – powodowany jest wytworzeniem zbyt głębokiego rowka na języku, co daje bardzo ostre brzmienie głosek.

Rotacyzm – nieprawidłowa wymowa głoski [r], najpowszechniejsze zniekształcenia to:

Rotacyzm wargowy – potocznie zwanym furmańskim, przy którym drgają wargi – język pozostaje obojętny. Przy formie dwuwargowej – drgają obie wargi, przy formie wargowo zębowej drga górna warga zbliżona do dolnych siekaczy, rzadziej dolna zbliżona do siekaczy górnych.
Rotacyzm międzyzębowy – drga czubek języka wsunięty między zęby.
Rotacyzm policzkowy – język pozostaje neutralny. Strumień powietrza skierowany w bok wprawia ruch policzek.
Rotacyzm boczny – powietrze przedostaje się bokiem.
Rotacyzm języczkowy – język pozostaje obojętny. Drgania powoduje języczek, który jest zakończeniem podniebienia miękkiego.
Rotacyzm podniebny – tylna część języka zbliża się do podniebienia miękkiego.
Rotacyzm nosowy – powstaje w skutek niedomykania wejścia do jamy nosowej. Brzmienie głoski jest podobne do [ ng ].

Kappacyzm – trudności w realizacji głoski [ k ].

Gammacyzm – trudności w realizacji głoski [ g ].

Zaburzenia te występują w postaci paralalii gdy głoska [ k ] jest zastępowana przez [ t ], a głoska [ g ] przez [ t ], czasami któraś z głosek może być zastępowana przez [ x ], zdarza się także mogilalia i deformacje w formie zwarcia krtaniowego.

Wymowa bezdźwięczna – trudności z wymawianiem głosek dźwięcznych, za wyjątkiem sonornych. Wymowa bezdźwięczna najczęściej występuje w postaci paralalii – gdy głoski dźwięczne są zastępowane ich bezdźwięcznymi odpowiednikami: [ b – p, d – t, g – k, dz – c, dż – cz, v – f, z – s, ż – ś ].

Bibliografia:

– Red. naukowa Ewa Czaplewska, Stanisław Maliszewski „ Diagnoza logopedyczna ”, Sopot

ĆWICZENIA DO ZABAW Z DZIECKIEM W DOMU

Ćwiczenia z dziećmi zawsze wykonujemy w formie zabaw.

Balonik – nadymanie policzków, przekładanie powietrza z policzka prawego do lewego.

Całuski – usta układamy w „ dziubek „(usta mocno wyciągamy do przodu) i cmokamy posyłając do siebie buziaki.

Niejadek – usta wciągamy w głąb jamy ustnej.

Zmęczony konik – parskanie wargami.

Podwieczorek pieska – chwytanie ustami drobnych cukierków, chrupek, kawałków skórki chleba, itp.

Rybka – powolne otwieranie i zamykanie warg tworzących kształt koła, zęby zbliżone do siebie.

Wąsy – wysuwanie warg jak przy wymawianiu u, położenie na górnej wardze słomki lub ołówka i próby jak najdłuższego utrzymania.

Straż pożarna – wyraźne wymawianie samogłosek w parach:

e o, eo, eo, eo, eo, eo, …

i u, iu, iu, iu, iu, iu, …

a u, au, au, au, au, au …

Konik na spacerze – naśladowanie idącego konika – kląskanie językiem.

Winda – otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą – raz do góry, raz do dołu.

Malarz – malowanie językiem pionowych pasków na podniebieniu (język od górnych zębów przesuwamy w stronę gardła)

Szukamy nosa – wyciągamy język do góry i staramy się dosięgnąć językiem do nosa, przytrzymujemy przez chwilę język na górze.

Liczenie zębów – przy szeroko otwartych ustach staramy się dotknąć językiem każdy ząbek.

Krowa – naśladowanie przeżuwania.

Guma do żucia – żucie gumy lub naśladowanie.

Zmęczony piesek – język wysunięty z szeroko otwartych ust, wdychanie i wydychanie powietrza ustami.

ZABAWY LOGOPEDYCZNE DO ĆWICZEŃ W DOMU Z DZIEĆMI

„JĘZYCZEK WĘDROWNICZEK”

Dziecko ma przed sobą lusterko. Opowiadamy historyjkę (bajeczkę) i pokazujemy ruchy języka – a dziecko naśladuje nas. Język wybrał się na wycieczkę do lasu. Pojechał tam na koniku (kląskanie językiem – naśladowanie konia). Na łące zatrzymał konia (prr). Następnie rozejrzał się dookoła (język ruchem okrężnym oblizuje wargi: górną i dolną). Potem wszedł do lasu (język chowamy w głąb jamy ustnej). Przeszedł las wzdłuż (język przesuwamy po podniebieniu w stronę jamy gardłowej) i wszerz (przesuwamy językiem za zębami górnymi i dolnymi). A wtedy przedarł się przez gęstwinę krzewów i drzew (język przeciskamy przez zaciśnięte zęby). Zauważył, że zrobiło się ciemno. Rozejrzał się w prawo i w lewo, spojrzał w górę i w dół (język przesuwamy z jednego koca ust do drugiego – od ucha do ucha, potem sięgamy nim nosa i brody – ćwiczenie powtórzyć kilka razy). Wsiadł na konia i pojechał do domu (klaskanie językiem).

„BABA W BUZI” – (krasnoludek w buzi lub postać z ulubionej kreskówki Twojego dziecka)

Pewnego dnia baba, która mieszka u każdego w buzi robiła wielkie porządki. Najpierw umyła dokładnie ściany (przesuwanie języka w stronę policzków i dokładne ich „umycie”), potem umyła sufit (przesuwanie języka od zębów górnych do podniebienia); ponieważ i podłoga była brudna umyła ją dokładnie (opuszczany jak najniżej język, myjemy dolne dziąsła); Umyła także okna, najpierw ich stronę zewnętrzną, a potem od środka (przesuwanie języka po zewnętrznej stronie zębów, a potem po wewnętrznej); potem umyła schody (wysuwanie języka na brodę); następnie umyła konin ( dotykanie językiem do nosa); Kiedy baba spojrzała przez okno spostrzegła przechodzącą sąsiadkę i pomachała do niej (przesuwanie języka z jednego kącika ust do drugiego, usta przy tym ćwiczeniu powinny być szeroko otwarte); W ten sposób dom został wysprzątany.

„OSIOŁEK”

Na polanie bardzo smacznie spał sobie osiołek (chrapanie). Gdy nastał ranek, osiołek się zbudził, bardzo szeroko otworzył swoją buzię i ziewnął (ziewamy). Nagle poczuł się głodny. Nabrał więc sporo trawy do pyska (otwieranie i zamykanie buzi) i dokładnie zaczął ją żuć (żucie). Po swoim śniadaniu osiołek oblizuje ząbki żeby były czyste, każdy ząbek po kolei (przesuwamy językiem po zębach). Jedno źdźbło przykleiło się do podniebienia, trzeba je koniecznie oderwać (przesuwamy językiem po podniebieniu). Osiołek po swoim jedzeniu biega po polanie (kląskanie), a ruchy te naśladuje język – raz w górę (język do nosa). Raz w dół (język na brodę, buzia szeroko otwarta). Zmęczony osiłek podchodzi do strumyka i pije wodę (język zwinięty w rurkę). Przed nocnym spaniem osiołek dokładnie myje każdy ząbek (język przesuwamy po wewnętrznej i zewnętrznej ścianie zębów) oraz policzki (językiem przesuwamy po wewnętrznej stronie policzków)

„INDNIANIE”

Indianie wyruszają ze swojej wioski na polowanie. Żegnają się ze swoimi dziećmi (cmokając całujemy palce prawej ręki) i żonami (cmokając całujemy palce lewej ręki). Wsiadają na swoje konie i jadą (kląskanie) przez most (usta jak do U) i przez prerię (usta jak do I). Konie zmęczyły się ( parskają ) i dają znak, że chcą pid: ihaha. Ihaha…Indianie zatrzymują konie: prrr.. prr….Konie piją (ruchy języka z dołu do góry, naśladujące picie zwierzęcia). Nagle Indianie zobaczyli zwierzynę i strzelili z łuku. Zbliżała się noc, więc musieli rozpalić ognisko. Nie mieli zapałek. Zaczęli od małej iskierki i musieli mocno dmuchać, żeby ognisko się rozpaliło (dmuchanie w złączone ręce. Upiekli na ogni zwierzynę i zrobili sobie ucztę (mlaskanie i oblizywanie szeroko otwartych ust). Po pewnym czasie zachciało im się spad (ziewanie ) i zasnęli (chrapanie) rano Indianie zawołali konie: a-o-e, y-u-i (przeciągamy samogłoski). Wsiedli na nie i pojechali przez prerię a potem przez most. Wrócili do wioski witając się ze swoimi dziećmi i żonami.

„ŚNIADANIE PUCHATKA”

Kubuś Puchatek obudził się rano, przeciągnął i bardzo mocno ziewnął (ziewanie). Poczuł, że jego brzuszek jest pusty wyruszył wiec do lasu na poszukiwanie miodu. Idzie wyboistą ścieżką (przesuwamy językiem po zębach) rozgląda się w prawo i lewo. Próbuje wyczuć gdzie jest dziupla z miodem (kilka razy wdychamy powietrze nosem, a wydychamy ustami) stanął przed wysokim drzewem. Spojrzał w górę (językiem dotykamy górnej wargi) i zobaczył dziuplę, z której wypływał pyszny miodzik. Kubuś zaczął więc wspinać się po drzewie. Sięgnął łapką do dziupli i wyjął ją oblepioną miodem. Oblizał ją całą dokładnie (wysuwamy język z buzi i lekko ruszamy w górę i w dół) i wsuną łapkę ponownie i znowu ja oblizał. Podczas jedzenia Puchatek pobrudził sobie pyszczek. Teraz próbuje go wyczyścić. Oblizuje wiec językiem dokładnie wargi, dotyka do kącików ust, a na koniec oblizuje ząbki. (usta cały czas szeroko otwarte). Misiu poczuł ,że jego brzuszek jest już pełen. Zszedł z drzewa i ruszył w drogę powrotną. Musiał iść tą samą wyboistą dróżką (dotykamy czubkiem języka do każdego ząbka na górze i na dole), więc gdy doszedł do swojego domku był bardzo zmęczony (wysuwamy język na brodę i dyszymy). Położył się do łóżeczka i zasnął (chrapiemy).

„MAŁA MYSIA’’

Wczesnym rankiem mała myszka Mysia wyszła ze swojej norki na poszukiwanie przygód (język wysuwamy daleko do przodu). Rozgląda się ciekawie dookoła (język oblizuje szeroko otwarte usta). Zastanawia się w którą stronę iść na spacer: w lewo czy w prawo. Poszła w lewo i weszła do gęstego lasu. Rozgląda się (oblizywanie warg). Patrzy w górę na rosnące drzewa (do nosa) i w dół na mięciutki mech (na brodę). W oddali słychać odgłosy leśnych ptaków. Mała myszka próbuje je naśladować: kukukukuku- tak kuka kukułka, huuhuu, huuhuu – teraz słychać sowę; puk, puk – to dzięcioł stukający w drzewo. Po krótkiej wędrówce Mysia doszła na polanę poczuła się zmęczona i głodna. Wyjęła z torby śniadanie i zaczęła je jeść ( naśladujemy ruchy żucia). Po śniadaniu Mysia oblizuje wąsik(górna warga) oraz ząbki (górne i dolne zęby) zrobiło się późno i Mysia postanowiła wrócić do domku. A tam czekała na nią niespodzianka. Przyszli do niej goście: kurka (kokoko), żabka (kum, kum), i kaczuszka (kwa, kwa) Mysia powitał ją serdecznie (cmokając całujemy palce obu rąk) poczęstowała ich herbatą. Ale picie było gorące, wiec goście musieli mocno dmuchać, aby je ostudzić (dmuchamy). Gdy nastał wieczór goście pożegnali się i poszli do domu (cmokamy palce). Myszka poszła do łazienki, aby się umyć. Umyła zęby i wypłukała usta (nabieramy powietrza i poruszamy policzkami). Potem ubrała piżamkę i poszła spać (chrapanie). Dobranoc Mysiu!

„PRZYGODA WĘŻA”

Wąż spał smacznie w swojej jaskini (język leży płasko na dnie jamy ustnej).

Kiedy mocniej zaświeciło słońce, wąż zaczął się wiercić (poruszamy czubkiem języka za dolnymi zębami) i rozejrzał się dookoła (oblizujemy górne i dolne zęby od strony wewnętrznej). Chciał wyśliznąć się ze swej jaskini (przeciskamy język między zbliżonymi do siebie zębami), ale okazało się, iż przejście zablokował duży kamień (przy złączonych zębach rozchylają się i łączą wargi).

W końcu wąż wyszedł na zalana słońcem polanę (wysuwamy język daleko do przodu). Zatańczył uradowany (rozchylamy usta jak przy uśmiechu, oblizujemy wargi ruchem okrężnym) i zasyczał głośno (wymawiamy sss…).

„PANI JĘZYCZKOWA PIECZE CIASTO”

Pani Języczkowa będzie miała gości, więc postanowiła upiec ciasto. Najpierw do miski (robimy z języka „miskę” – przód i boki języka unosimy do góry, tak, by w środku powstało wgłębienie) wsypała mąkę i cukier (wysuwamy język z buzi, a potem go chowamy, przesuwając nim po górnej wardze, górnych zębach i podniebieniu). Następnie rozbiła jajka (otwierając szeroko buzię , kilkakrotnie uderzamy czubkiem języka w jedno miejsce na podniebieniu). Wszystkie składniki mieszała (obracamy językiem w buzi w prawo i w lewo) i mocno ucierała (przesuwamy językiem po górnych zębach, następnie po dolnych).

Gdy ciasto się upiekło pani Języczkowa ozdobiła je polewą czekoladową (przesuwamy czubkiem języka po podniebieniu w przód, w tył i w bok), obsypała rodzynkami (dotykamy językiem każdego górnego zęba), orzechami (dotykamy językiem każdego dolnego zęba).

Gdy ciasto ostygło, poczęstowała gości, którym ono bardzo smakowało (oblizujemy wargi językiem).

„PRANIE”

Pan Języczek robi pranie (robimy „pralkę” – mocno wydymamy policzki). Otwiera pralkę (otwieramy szeroko usta) i wkłada do niej brudne ubrania (dotykamy językiem na przemian górnej wargi i górnych dziąseł). Następnie zamyka pralkę (zaciskamy mocno wargi), wsypuje proszek (ułożony na górnej wardze język wysuwamy do buzi, przesuwając nim po wardze, zębach i dziąsłach). dziąsłach już brudne rzeczy się piorą (wykonujemy językiem kółka w szeroko otwartej buzi).

Gdy pranie się wypierze pan Języczek rozwiesza w ogrodzie linkę (przesuwamy czubek języka od jednego kącika ust do drugiego). Następnie strzepuje wyprane rzeczy (wykonując szybkie ruchy, próbujemy sięgnąć językiem do brody i do nosa) i wiesza je (otwierając szeroko buzie dotykamy czubkiem języka wszystkich zębów po kolei). Gdy pranie wyschnie czas je zdjąć (otwierając szeroko buzię, dotykamy czubkiem języka wszystkich zębów po kolei).

Na koniec pan Języczek prasuje czystą garderobę (przesuwamy językiem po podniebieniu, górnych dolnych zębach).

„LENIUSZEK”

( doskonalenie umiejętności ziewania).

Historyjka o chłopcu, który nic nie chciał robić, tylko przez cały czas ziewał:

„Był kiedyś chłopiec, który ciągle się nudził. Nie chciał pomagać mamie, sam się ubierać, sam jeść, myć zębów, tylko siedział i nudził się, a przez to nudzenie ciągle chciało mu się ziewać …. ( dzieci naśladują czynność ziewania). Chłopiec leniuszek nie chciał również bawić się z kolegami w przedszkolu, nie budował z nimi domków, nie sprzątał zabawek, tylko ziewał …. , bo się nudził. Kiedy dzieci w czasie spaceru 3 zrywały kwiatki na pobliskiej łące, leniuszkowi nie chciało się schylać, więc zawsze szedł na końcu i ziewał …. Po powrocie ze spaceru przedszkolaki rysowały to , co widziały na wycieczce, a kartka leniuszka była pusta, bo nic nie mógł sobie przypomnieć, więc dalej nudził się i ziewał …. A wieczorem, kiedy szedł spać, był tak zmęczony tym ziewaniem i leniuchowaniem, że też ziewał ….”

„JĘZYCZEK NA DEFILADZIE”

Język „ maszeruje jak żołnierz na defiladzie” – ruchy energiczne, zdecydowane:

– na raz-czubek języka na górną wargę,

– na dwa-czubek języka do lewego kącika ust,

– na trzy-czubek języka na dolna wargę,

– na cztery-czubek języka do prawego kącika ust.

„ĆWICZENIA ODDECHOWE”

– puszczanie baniek mydlanych,

– dmuchanie na gorącą zupę,

– nadmuchiwanie balonów,

– chuchanie na zmarznięte dłonie,

– zdmuchiwanie nasion mlecza,

– naśladowanie szumu wiatru na głosce „sz…”,

v naśladowanie różnego rodzaju śmiechu, np. ha ha, hi hi, he he, ho ho,
v wprawianie w ruch wiatraczków: do zabawy można wykorzystać dwa
v zdmuchiwanie świeczki : dorosły trzyma w dłoni zapaloną świeczkę,

dziecko silnym dmuchnięciem stara się zgasić świeczkę; jeżeli mu się

to uda, dorosły ponownie zapala świeczkę, oddalając ją równocześnie o

około 5-10 cm,

v unoszenie piórek w powietrzu, waty, śnieżynek z bibułki (jak najdłuższe

utrzymanie w powietrzu),

v długie wymawianie głoski „s” : dzieci siedzą w siadzie skrzyżnym; po

wykonaniu głębokiego wdechu nosem wykonują wydech ustami z jak

najdłuższym wymawianiem głoski „s”,

v wyścigi łódek: do dwóch wanienek napełnionych wodą wkładamy dwie

łódki wykonane z papieru; w zabawie zwycięża ten zawodnik, którego

łódka najszybciej przepłynie z jednego końca wanienki w drugi,

v piłeczka dmuchana na stole : dwoje dzieci klęczy przy stoliku po jego

przeciwnych stronach; na środku stołu jest narysowana linia-środek

boiska, na niej leży piłeczka do tenisa stołowego; dzieci silnymi

dmuchnięciami starają się przetoczyć piłeczkę na stronę przeciwnika,

tak aby spadła ze stołu,

WIERSZE DO UTRWALANIA GŁOSEK

Co szumi? – logopeda (mama) wypowiada zdania, a dziecko wybrzmiewa głoskę sz

Szumi morze – szszsz…

Szumi wiatr – szszsz…

Szumi woda – szszsz…

Szumi las – szszsz…

Szumią drzewa – szszsz…

Szumią liście – szszsz…

Szumię ja – szszsz…

Szumisz ty – szszsz…

Szumi mama – szszsz…

Szumi tata – szszsz

Szumi miś – szszsz…

Zabawa Mówimy razem – dziecko wybrzmiewa głoskę sz, a logopeda (mama) wypowiada pozostałą część wyrazu.

„ MAŁY DUŻY” – logopeda (mama) wypowiada zdania, a dziecko wybrzmiewa głoskę sz:

Mały Tomek, duży Toma – sz.

Mały Miłek, duży Miło – sz.

Mały Darek, duży Dariu – sz.

Mały Tymek, duży Tymoteu – sz.

Mały Arek, duży Arkadiu – sz.

Mały Grześ, duży Grzego – rz.

Mały Mati, duży Mateu – sz.

Mały Irek, duży Ireneu – sz.

Mały Tadzio, duży Tadeu – sz.

Mały Kazio, duży Kazimie – rz.

„IDĄCY SZYMEK”

Szedł po drodze Szymek

do szkoły się uczyć

i tak wciąż powtarzał:

szu – szu, szo – szo, sza – sza,

szy – szy, sze – sze.

Taki mały Szymek, co uczyć się chciał.

Szymek może powtarzać różne sylaby, w których sz jest na początku, w środku lub na końcu sylaby, np.sza – asza – asz. Dzieciom łatwiej jest powtarzać ćwiczoną głoskę, gdy jest ona połączona ze spółgłoską, np. szfa, szcha, szka, szla, szła, szma, szna, szpa, szta.

Codziennie można powtarzać inną sylabę, w różnych kombinacjach, np. sza – asz, sza – asza, szpa – aszpa.

„RYMOWANKA”

Osiem samogłosek mamy, łatwo je wypowiadamy:

a, o, e, i, u, ę, ą, y – powtórz ze mną ty!

„TRĄBKI RYSIA”

Rysio cztery trąbki ma i na każdej pięknie
gra.
Na pierwszej gra: tra, tra, tra.
Na drugiej gra: tru, tru, tra.
Na trzeciej gra: tre, tre, tra.
Na czwartej gra: try, try, tra.
Rysio brata
Jurka ma, razem z bratem gromko gra: tra, tre, tra,
tra, tru, tra,
tre, tro, tra,
tra, try, tra.
Rysio cztery siostry ma, każda sama pięknie
gra.
Marta gra: tru, tro, tra,
Renia gra: tre, try, tra,
Irka gra: try, tro, tra,
Krysia gra: tru, tre, tra.
Gdy rodzeństwo razem gra
słychać gromkie:
tram- tarara
trem- tarara
trym-
tarara
trum- tarara
trom- tarara

„KOT I MYSZKA” – utrwalanie grupy spółgłoskowej „ dr”

Myszka jedna mała – DRAP, DRAP, DRAP, DRAP, DRAP
Na płot się wdrapała – DRAP, DRAP, DRAP, DRAP, DRAP
Za nią stary kot – DRAP, DRAP, DRAP, DRAP, DRAP
Wdrapał się na płot – DRAP, DRAP, DRAP, DRAP, DRAP
A za kotem pies Agatki – DRAP, DRAP, DRAP, DRAP, DRAP
Cały w drobne białe łatki – DRAP, DRAP, DRAP, DRAP, DRAP

„RRRR”

Czarna krowa w kropki bordo
gryzła trawę kręcąc mordą.
Kręcąc mordą i rogami

gryzła trawę wraz z jaskrami .
„Czarna krowo ,nie kręć rogiem ,
bo ja pieróg jem z twarogiem :
gdy tak srogo rogiem kręcisz ,
gryźć pieroga nie mam chęci .”
„Jedz bez trwogi swe pierogi ,
nie są groźne krowie rogi .
Jestem bardzo dobra krowa
rodem z miasta Żyrardowa .
Raz do roku w Żyrardowie
pieróg z grochem dają krowie .
Więc mi odkraj róg pieroga ,
a o krowich nie myśl rogach .
Ja ci również radość sprawię :
Jaskry ,które rosną w trawie ,
zręcznie ci pozrywam mordą ,
czarrną morrdą w krropki borrdo”.

„KRAN”

Myła ręce jakaś gapa,
kap, kap, kap.
Poszła,
a kran dalej kapał,
kap, kap, kap.
Wczoraj kapał i dziś kapie:
kap, kap, kap.
I źle myśli o tej gapie,
kap, kap, kap!
To przez gapę kran ma katar,
kap, kap, kap.
Taki katar to jest strata!
Kap, kap, kap.
Bo te krople- to są grosze,
kap, kap, kap.
Grosz za groszem z wodą poszedł,
kap, kap, kap.
Co tu robić? Gapa nie wie,
kap, kap, kap.
A więc my powiemy gapie:
“Dokręć kran!”
O, już nie kapie!

„GĄSECZKI”

Nad rzeczkę wartką drepce gąska z dziatwą.
Żółte nóżki ma.
Gęgu- gęgu- ga.
Woda jest nagrzana, więc lekcję pływania
matka gąskom da.
Gęgu- gęgu – ga.
Płyną gąski rzeczką ze swoją mateczką.
Las nad rzeką gra:
Gęgu- gęgu- ga.

„INDYK” – utrwalenie głoski „g” w sylabach

Indyk strasznie się indyczy:
GUL, GUL, GUL
Wciąż korale swoje liczy
GUL, GUL, GUL
Ciągle pióra swe ogląda
GUL, GUL, GUL
Dumny, że jak paw wygląda
GUL, GUL, GUL
Kolorowy niby król
Ciągle gulga: GUL. GUL. GUL

„ OSIOŁ” – usprawnianie warg i utrwalanie sylaby „sio”

Był kiedyś osioł siodłaty
Śmieszny, bo w siwe łaty.
W kurniku się osioł wychował
Kur mowę opanował.
Na próżno wszyscy się wysilali
I oślej mowy go nauczali.
Prosiła go gosposia: „Osiołku, i – o, i –o”,
Lecz osioł odpowiadał: „ A sio, a sio, a sio”.
Przynosił Tosiek siano: „ Osiołku, i –o, i –o”,
A osioł powtarzał uparcie: „A sio, a sio, a sio”.
Basia siekała mu sieczkę: „ Osiołku, i –o, i –o”,
A osioł wciąż odpowiadał: „ A sio, a sio, a sio”.
Prosiły go gęsi i rysie, prosiaki oraz misie:
„Osiołku, i –o, i –o”.
Osioł uparcie swoje: „ A sio, a sio, a sio”.
Silili się nie na żarty,
Lecz osioł był uparty,
Aż wreszcie zrezygnowali i osła przedrzeźniali:
„ A sio, a sio, a sio”
A osioł spojrzał leniwie
I ryknął do nich złośliwie:
„ Znudziło mi się to, i –o, i –o, i –o”.

*( źródło internet)